عضو کمیسیون بهداشت مجلس: مشکل طرح تحول نبودِ زیرساخت‌هایی مانند پزشک خانواده، سطح‌بندی خدمات و راهنماهای بالینی است

سایت انجمن پزشکان عمومی ایران: دکتر محسن علیجانی، پزشک عمومی، که با رای مردم تهران وارد مجلس شده در گفت‌وگو با سپید درباره‌ی اولویت‌های کمیسیون بهداشت و درمان بیش از هرچیز به اصلاح زیرساخت‌ها تاکید می‌کند.

سپید: اولویت کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این حوزه چیست؟
به نظر من بیشتر کاری که ما باید در کمیسیون بهداشت و درمان انجام بدهیم معطوف به اصلاح ساختارهاست چرا که مشکلات این حوزه هم اغلب در بخش ساختار دیده می‌شوند. به عنوان مثال ما باید به بحث‌هایی مانند سطح‌بندی خدمات، پزشک خانواده، اجرای راهنماهای بالینی یا همان گاید لاین‌ها به صورت جدی‌تری ورود پیدا کنیم. تجربه به ما ثابت کرده که به جای برخوردهای مصداقی و سطحی با چالش‌ها، باید به آنها نگاه ریشه‌ای داشت. مثلا همین مسئله اجرای گایدلاین‌ها می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند بدون اینکه ما به صورت تک‌بعدی به حل آن مشکلات بپردازیم. وقتی گایدلاین‌های درمانی به درستی تدوین و اجرا شوند هم بیمه‌ها از آن بهره خواهند برد، هم وزارت بهداشت و هم مردم. یعنی همین برنامه می‌تواند به صورت عمومی به همه کمک کند. با اجرای آن هم روند درمان استاندارد خواهد بود و هم هزینه‌های اضافی به بیمه‌ها تحمیل نخواهد شد. به این ترتیب بیمه‌ها می‌توانند توان و پتانسیل خود را در بخش‌های بر زمین مانده که مد‌ت‌هاست برای پوشش بیمه‌ای شان تلاش می‌شود به کار بگیرند. شاید همه ما تعجب کنیم اگر بدانیم با همین یک مورد ساده چقدر صرفه‌جویی اتفاق خواهد افتاد. از طرفی خدمات القایی می‌توانند برای مردم هم مشکل آفرین باشند. حتی اگر زمان هدر رفته برای یک خدمت القایی را در نظر نگیریم،‌ بسیاری از آزمایش‌ها بی عارضه و ریسک نیستند. همین آندوسکوپی می‌تواند خطر پاره شدن مری را برای بیمار به همراه داشته باشد. چرا بدون دلیل مردم را در معرض چنین تهدیدی قرار بدهیم؟ دو بحث دیگر هم اهمیت بسیار زیادی دارند یکی توجه به بهداشت است و دیگری مسئله سلامت روان که فکر می‌کنم در سال‌های گذشته تا حد زیادی مهجور مانده اند. نه فقط ما که تمام نظام سلامت کشور از وزارت بهداشت گرفته تا بیمه‌ها باید به این باور برسند که درمان تنها بخشی از سلامت است و نه کل آن. اگر بهداشت و خدمات پیشگیرانه جدی گرفته نشوند در زمینه بسیاری از بیماری‌ها دائما عقب گرد خواهیم داشت. مثلا همین سرطان اگر در بحث پیشگیری و غربالگری به آن نپردازیم باید بعدا هزینه‌های بسیار بیشتری برای درمان صرف کنیم و البته جوابی که از پیشگیری به دست می‌آید با جواب درمان قابل مقایسه نیست و چه بسیار بیمارانی که به همین خاطر از دست می‌روند و همین موضوع باری بر دوش نظام سلامت محسوب می‌شود. در بخش سلامت روان هم باید ورود جدی بکنیم چرا که علی‌رغم کتمان و نادیده گیری این حوزه توسط بسیاری از مسئولان کشور در حال نزدیک شدن به موقعیت‌های بحرانی است. در نهایت یکی از مهمترین مسائلی که قطعا کمیسیون بهداشت و درمان مجلس را به خود درگیر خواهد کرد و توجه زیادی هم می‌طلبد طرح تحول سلامت است.

سپید: نواقص آن شما را درگیر خواهد کرد یا کمک به ادامه‌اش؟
هر دوی اینها. طرح تحول سلامت هم خوبی‌هایی داشته و هم نواقصی. در واقع یکی از مهم ترین برنامه‌های دولت یازدهم در زمینه رفاه اجتماعی بوده کلید زده شدنش هم جای تقدیر دارد اما تا وقتی نواقص آن رفع نشود نمی‌توان گفت که این طرح به نتیجه رسیده است. متاسفانه در بحث طرح تحول سلامت هم با مشکلات زیرساختی مواجه هستیم. آن هم زیر ساخت‌های ضروری مانند پزشک خانواده، سطح‌بندی خدمات و راهنماهای بالینی. این باعث شده که طرح تحول سلامت با هزینه‌های فزاینده رو به‌رو شود و هر چقدر هم بودجه بیشتری به آن تخصیص پیدا کند باز چاه نیازش پر نشود. الان بیشتر خدماتی که به مردم ارائه می‌شود در سطح تخصص و فوق تخصصی است. وقتی ما نظام ارجاع نداشته باشیم هم مجبوریم هزینه بیشتری صرف کنیم و هم یکی از مهمترین پتانسیل‌هایمان را که پزشکان عمومی‌هستند بی‌استفاده رها کنیم. معتقدم اصلی‌ترین کاری که باید درباره طرح تحول سلامت انجام شود تامین زیرساخت‌هاست، یعنی به جای اینکه مراحل بعدی آن را دنبال کنیم یا به فکر گسترشش باشیم در بخش زیرساخت‌ها کار کنیم تا اگر هم قرار به توسعه باشد این طرح مانند دیواری که بنیادش کج است تا ثریا کج نرود.