انجمن پزشکان عمومی ایران پایگاه رسمی انجمن پزشکان عمومی ایران
سایت انجمن پزشکان عمومی ایران: برنامه تلویزیونی نبض که ساعت ۱۰ دیشب ۱۶ مهر ۹۵ از شبکه خبر پخش شد، به بررسی مشکلات پزشکان خانواده روستایی اختصاص داشت.
در این برنامه دکتر ناصر کلانتری، قائم‌مقام معاونت بهداشت وزیر بهداشت به نمایندگی از وزارت بهداشت و دکتر افشین اسدی، پزشک خانواده و عضو هیات مدیره انجمن پزشکان عمومی کرمان به نمایندگی از پزشکان خانواده روستایی حضور داشتند.
متن پیاده شده خلاصه‌ای از این گفت‌وگو و لینک دانلود آن را تقدیم می‌کنیم:
دکتر کلانتری: اکنون برای ۲۸ میلیون نفر جمعیت روستایی و عشایری ۶۸۰۰ پزشک مستقر شده است و به ازای یک پزشک برای ۴۰۰۰ نفر، تنها ۲۰۰ پزشک کم داریم. امیدواریم به وزارت بهداشت کمک کنند و منابع توسعه‌ای کشور را به‌هم نزنند. چون زمانی که رقم تخصیصی کاهش می‌یابد کار ما سخت میشود.
پزشک خانواده مسوول سلامت مردم است و نه فقط درمان. بنابراین ارایه خدمات ارتقای سلامت و آموزش خودمراقبتی، پیشگیری، شناسایی به‌موقع و غربالگری، تشخیص، درمان، توانبخشی، ارجاع و پیگیری از وظایف پزشک خانواده است.
دکتر اسدی: توجه به بحث پزشک خانواده روستایی در سالیان اخیر بسیار بهبود پیدا کرده است، به‌ویژه به حقوق پزشکان و ماماها توجه بیشتری شده است. اما همچنان مشکلاتی وجود دارد که مدنی‌ترین راه، رفع این مشکلات انعکاس آن‌ها به مسوولان است.
به‌طور کلی اختصاص بودجه به هر موضوعیی نشان از اهمیت و توجه به آن موضوع دارد. نگرانی‌هایی در خصوص پیش‌نویس دستورالعمل جدیدی وجود دارد که خوشبختانه هنوز به تصویب نرسیده است. کاهش سهم پزشک در سرانه روستاییان از ۳۶ به ۲۷ درصد اگر تصویب شود، به‌نظر ما نشان از کم شدن توجه به نقش پزشک است.
دکتر کلانتری: در سال ۹۲ که دولت یازدهم آغاز به کار کرد کل اعتباری که در سطح یک برای پزشک خانواده روستایی هزینه می‌شد ۳۸۲ میلیارد تومان بود و الان ۳ هزار میلیارد تومان است. کاهش درصد از سرانه به‌معنی کاهش مبلغ نیست چون رقم مطلق سرانه بالا رفته است. دریافتی پزشکان خانواده در سال جاری در مقایسه با سال گذشته ۱۴ تا ۱۵ درصد افزایش یافته است. آن‌چه دولت به‌عنوان افزایش حقوق کارکنان در نظر گرفته، ما نیز آن را برای پزشک خانواده در نظر گرفته‌ایم.
دکتر اسدی: کل سرانه ۲۵ درصد افزایش داشته است و ما توقع همان ۲۵ درصد افزایش در حقوق پزشکان را هم داشتیم که با کاهش سهم به‌نظر می‌رسد شاید هیچ افزایشی وجود نداشته باشد. سهم همکاران ماما در پیش‌نویس اخیر از ۶ به ۹ درصد رسیده که اقدام به‌جا و درستی بوده است، زیرا از ابتدای راه‌اندازی پزشک خانواده روستایی، ماماها نقش مهمی در موفقیت تیم سلامت داشته‌اند و خصوصاً در ابتدای طرح وظایف متعدد و سنگینی برعهده آن‌ها گذاشته شده بود. اگر سرانه افزایش داشته باشد، باید ببینیم کجا هزینه خواهد شد.
از ابتدای شروع طرح در روستاها، پوشش آن بسیار بیشتر شده اما بسته خدمات تفاوت زیادی نکرده و به تمام ابعاد سلامت به‌خصوص مراقبت‌های بهداشتی سلامت نپرداخته است. به‌عنوان مثال من در روز گذشته ۴۶ بیمار را ویزیت کرده‌ام. آیا این متعارف است؟ راه‌اندازی پرونده الکترونیک و سامانه سیب بسیار ارزشمند است ولی با این حجم بیمار، تکمیل پرونده در سامانه سیب بسیار وقت‌گیر است و پزشک نمی‌تواند بیمار را پشت در نگاه دارد تا چند دقیقه اطلاعات را در سامانه سیب ثبت کند.
دکتر کلانتری: راه‌اندازی پزشک خانواده در کشورهای دیگر دهه‌ها طول کشیده است. باید صبور و همدل بود تا مشکلات حل شود. قبلاً روی ورق می‌نوشتیم الان سامانه سیب است و اطلاعات فرق نکرده است.. آرام آرام سرعت عمل‌مان برای کار با سامانه سیب زیاد میشود و مردم هم اهمیت این ثبت اطلاعات را درک می‌کنند.
دکتر اسدی: ما دغدغه‌های امنیتی داریم. حتی در مواردی در روستاهای دورافتاده به همکاران ما تعرض هم شده است.
در سال‌های قبل هم مشکلاتی مثل پیش‌نویس فعلی داشتیم که با پیگیری انجمن پزشکان عمومی و تعامل وزارت بهداشت مشکلات برطرف شد. با پزشک خانواده روستایی طوری برخورد نکنیم که شیفت معکوس به‌سمت شهر داشته باشند.
دکتر کلانتری: ما توجه به ماندگاری پزشکان نداریم؟ در این چند سال بسیاری از مراکز درمانی روستایی و محل اقامت پزشکان را تجهیز و نوسازی کرده‌ایم. تحول زیادی ایجاد شده است و توقع داریم منصف باشیم و طرف لیوان پر را ببینیم.
طی نامه‌ای گفتیم در تمام مراکز روستایی کشور دوربین مدار بسته داشته باشند تا رفتار مراجعین مدنظر باشد که اگر رفتار نامناسب باشد رفتارشان پیگیری قضایی شود. برای تامین امنیت پزشکان در روستا باید فرهنگسازی شود و تمام نیروها کمک کنند.
بهبود همه شرایط روستایی در حیطه وظایف ما نیست ولی ما توانسته‌ایم محل زیست و محل کار و ابزرار پزشک را به نزدیک استاندارد برسانیم.
دکتر اسدی: استقرار پزشک خانواده با این سرعت بسیار افتخارآمیز است و نقش پزشک هم در این میان محوری است. وقتی امکانات زندگی در روستاها کم است ما باید انگیزه‌های معنی‌داری اضافه کنیم تا ماندگاری افزایش یابد. در شرایط فعلی که حجم کار اضافه شده، انتظار می‌رود سهم پزشک کاهش نداشته باشد. این سهم کجا برود بهتر از جایی که انگیزه پزشکان را برای ارتقای سلامت مردم و کاهش هزینه‌ها افزایش دهد. توجه کنید ما در حال حاضر هیچ نظامی نداریم که کیفیت خدمات را بسنجد و پزشک باید انگیزه داشته باشد مثلاً به‌جای ارجاع، چند دقیقه بیشتر وقت بگذارد و مشکل بیمار را حل کند.
دکتر کلانتری: ما پایش داریم و میزان ارجاعات در پرداختی به پزشک خانواده موثر است. تاکید هم دارم که برای پزشکان خانواده نه ۲۵ درصد بلکه ۱۴ درصد افزایش حقوق داشته‌ایم.
دکتر اسدی: من پزشک خانواده هستم و با اطمینان می‌گویم که میزان ارجاع هیچ تاثیری در پایش ندارد. خواهش می‌کنم پاسخ دهید از برنامه پزشک خانواده رضایت دارید یا خیر؟
دکتر کلانتری: از برنامه پزشک خانواده رضایت نسبی به‌سمت بالا داریم. درباره ماماها وضعیت حقوقی‌شان در روستا بهتر شده است ولی همان ۱۴ درصد. آن ۹ درصد فقط سهم ماما نیست و برای جذب سایر نیروها در تیم سلامت است.
دکتر اسدی: آیا مایل هستید از مشکلات ما بیشتر مطلع شوید؟
دکتر کلانتری: این نوع بیان شما را در برنامه زنده تلویزیونی مناسب نمی‌بینم. ما در برج عاج ننشسته‌ایم. من به‌عنوان مسوول این برنامه ۳۶ سال است از اوایل جوانی، قبل از این‌که شما باشید، در بطن سیستم بوده‌ام. ما نباید مسایل صنفی را دارای اولویت بر ارایه خدمت بهداشتی بدانیم.
دکتر اسدی: یکی از مشکلات سطح دو است که براساس ان نظام ارجاع معنی پیدا می‌کند. شاید یک‌سوم مراجعین ما را کسانی تشکیل می‌دهند که درخواست مهر ارجاع روی نسخ تجویزی پزشکان متخصص را دارند.
دکتر کلانتری: ما مسلماً ارجاع معکوس را تایید نمی‌کنیم. برای اتصال دو سطح اول و دوم چهار شهر بجنورد، یزد، زنجان و قم پایلوت شده‌اند، ولی امکانات در سطح دوم هنوز کافی نیست اگرچه داریم فعالیت می‌کنیم. مشکل نرم‌افزار ارجاع هم هست.
دکتر اسدی: چرا تفاهم‌نامه ۹۵ هنوز ابلاغ نشده و حقوق و مسوولیت‌های ما از فروردین نامشخص است؟ پزشکان ما امنیت شغلی در برنامه پزشک خانواده روستایی ندارند. ما خودمان آمادگی داریم خودمان تفاهم‌نامه را اسفند هر سال آماده کنیم.تاخیر پرداختی هم داریم و از حقوق مرداد ما ۷۰ درصد پرداخت شده است.
دکتر کلانتری: تاخیر ابلاغ تفاهم‌نامه مربوط به تاخیر در تعیین و اعلام تعرفه است و بعد از آن تفاهم با بیمه سلامت. این مشکل هر سال وجود دارد اما امسال برای اولین بار داریم تفاهم‌نامه را سه ساله آماده می‌کنیم. در مورد تاخیر پرداختی‌ها هم در خیلی از مناطق ۷۰ درصد شهریور را هم گرفته‌اند. دریافتی‌ها هم مطمئن باشید ۱۴ درصد افزایش خواهد داشت.
دکتر اسدی: نکته آخر که اگر می‌خواهیم برنامه بهبود داشته باشد و به شهرها هم توسعه پیدا کند باید بودجه‌اش دقیقاً مشخص باشد. علاوه بر آن، برنامه باید پزشک‌محور باشد. ما عربستان سعودی نیستیم که در سیستم PHC کارشناس‌ها را در سطح اول گذاشته و بعد از ۲۰ سال به «چه کنم» افتاده است.
لینک دانلود برنامه نبض:
http://www.irinn.ir/sitefiles/13950716/Video/44917340231753.flv
