انجمن پزشکان عمومی ایران پایگاه رسمی انجمن پزشکان عمومی ایران
در حاشیه دستورالعمل اخیر بیمه سلامت درباره تجویز انسولین (۱)
دکتر مهران قسمتی‌زاده
رییس شورای هماهنگی انجمن‌های پزشکان عمومی ایران
سازمان بهداشت امسال شعار خود را «دیابت را شکست بده» قرار داده است. مسلماً این امر بدین دلیل است که دیابت به خطر مهلکی تبدیل شده که حیات بشر را تهدید می‌کند. اگر مردم دچار دیابت را از سراسر گیتی جمع کنیم و در یک جا سکنی دهیم، سومین کشور پرجمعیت دنیا را پس از چین و هند تشکیل خواهند داد. رشد روزافزون جمعیت کسانی که با دیابت زندگی می‌کنند از تمامی پیش‌بینی‌های دانشمندان این حوزه فزونی گرفته است و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۴۰ این تعداد به حدود یک‌دهم جمعیت جهانی برسد.
از سوی دیگر، بر اساس برآوردهای اعلام شده از سوی فدراسیون جهانی دیابت، ۱۲ درصد هزینه‌های درمانی نظام سلامت صرف دیابت و به‌ویژه عوارض آن می‌شود.
در حالی که با اتخاذ تدابیر ویژه روزبه‌روز از درصد افراد دچار دیابت در کشورهای پیشرفته نسبت به کشورهای فقیر یا در حال توسعه کاسته می‌شود، هر روز که می‌گذرد، دیابت در کشورهایی مانند کشور ما زشتی‌های خود را بیشتر نمایان می‌سازد. اگر به نتایج بررسی‌های اپیدمیولوژیک سال‌های اخیر توجه کنیم، کشور ما هم‌اکنون از متوسط آمارهای جهانی در این مورد فراتر رفته است. بر اساس بررسی‌های انجام شده در جمعیت شهری ایران در سال‌های گذشته، سالانه حداقل ۴۰۰ هزار نفر به جمعیت شهری دچار دیابت افزوده می‌شود و نکته درخور توجه این‌که حدود نیمی از ایشان سال‌ها بدون این‌که متوجه بیماری خود باشند با آن زندگی می‌کنند و گاهی در اثر بروز عوارض از آن مطلع می‌شوند.
مساله‌ای به دشواری دیابت
اما چرا با وجود این‌که دیابت سال‌هاست شناخته شده است بشر در کنترل آن ناتوان بوده است؟
مسلماً در این رشد فزاینده، رواج شیوه ناسالم زندگی ماشینی به‌دور از فعالیت‌های فیزیکی و همچنین اقبال مردم به استفاده از رژیم‌های حاوی غذاهای پرکالری سرشار از هیدروکربن نقش به‌سزایی داشته است اما این تمامی حکایت ناتوانی ما انسان‌ها در مقابل این بیماری تهدید کننده قرن نیست.
سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۱ از تمامی اعضای خود خواسته است سندی را برای کنترل بیماری‌های مزمن از جمله دیابت امضا کنند و تمامی مساعی خود را برای کنترل این بیماری‌ها به‌کار گیرند. در همین راستا در سال گذشته سند بیماری‌های مزمن در کشور ما نیز تدوین شد. در این سند جمهوری اسلامی ایران موارد زیر را تعهد کرده است:
– کاهش ۳۰ درصد از شیوع استعمال دخانیات
– کاهش ۲۵ درصد از شیوع پرفشاری خون
– جلوگیری از افزایش بیشتر چاقی و دیابت جمعیت
– دسترسی ۱۰۰ درصد جمعیت به داروهای مناسب و فناوری‌های پایه و ضروری برای درمان بیماری‌های غیرواگیر
– دسترسی حداقل ۷۰ درصد به دارو و مشاوره لازم برای پیشگیری از بیماری‌های قلبیعروقی و حملات عروق مغزی
میزان صفر اسیدهای چرب ترانس در روغن‌های خوراکی و محصولات غذایی.
آیا واقعاً خطر را احساس کرده‌ایم؟
در حالی که وزیر بهداشت در اوایل امسال نارضایتی خود را از رشد روزافزون دیابت در کشور اعلام کرد و حتی خاطرنشان کرد که در مبارزه با دیابت باید از توان پزشکان عمومی برای اشاعه استفاده از انسولین استفاده کرد، عملاً این اظهارنظر فقط خوراک خبرگزاری‌های حوزه سلامت شد و حتی به صدور دستورالعملی برای اجرایی شدن این توصیه حتی در وزارتخانه تحت امر ایشان نیانجامید.
بیهوده نیست که رییس موسسه عالی پژوهش سازمان تامین اجتماعی ضمن تاکید بر ضرورت استقرار سند ملی دیابت در کشور اعلام کرده است: «ما بیماری‌های مزمن را شوخی گرفته‌ایم!»
ایشان در دومین کنگره کشوری آکادمی اقتصاد سلامت حقایق اقتصادی زیادی را در این مورد بیان داشته که بسیار قابل تامل است: «سندهای ملی بسیاری در کشور وجود دارد که در عرصه عمل و اجرا کنار گذاشته شده و در نهایت کار خود را انجام می‌دهیم. در تمام دنیا در ارتباط با این بیماری‌ها پروتکل وجود دارد و اجرا هم می‌شود. ما هم پروتکل داریم ولی اجرا نمی‌شود!»
در بخش دوم این یادداشت به یکی از مصادیق این گفته خواهیم پرداخت.
