انجمن پزشکان عمومی ایران پایگاه رسمی انجمن پزشکان عمومی ایران
دکتر حمید خاکسار
پزشک خانواده شهری شیراز
در گفتارهای پیشین (+ و +) به دو موضوع دریافت فرانشیز ویزیت در برنامه پزشک خانواده و اختیاری شدن ارجاع به متخصصان از اول سال آینده در فارس پرداختیم. در سومین نوشتار به موضوع اعلام افزایش ده درصدی سرانه پزشک خانواده شهری می‌پردازیم.
جای بسی تاسف است که در چهارمین سال از استقرار دولت تدبیر و امید باز هم اعلام سرانه پزشک خانواده مانند سایر بخش‌های حوزه سلامت در آغاز هر سال اعلام نمی‌شود. باوجود اینکه تمام مسوولان و کارشناسان نظام سلامت در قوای سه‌گانه بارها و بارها بر اهمیت و جایگاه برنامه ملی پزشک خانواده و نظام ارجاع و سطح‌بندی خدمات تاکید دارند اما معلوم نیست که چرا در این چهار سال در هنگام اعلام تعرفه‌های خدمات درمانی که بر اساس یک سنت چندین ساله در اوایل هر سال توسط معاون اول رییس‌جمهور اعلام می‌گردد، سرانه پزشکان خانواده شهری به فراموشی سپرده می‌شود! یادمان نمی‌رود که سرانه پزشک خانواده در سال ۱۳۹۳ در آخرین روز کاری سال یعنی پنجشنبه ۲۸ اسفند ۹۳ اعلام شد و در ۱۷ فروردین سال بعد دستور پرداخت آن ابلاغ شد!
امسال هم درحالی‌که تنها چند روز بیشتر به پایان سال نمانده بود در جلسه دهم اسفند ۹۵ شورای عالی بیمه که قرار بوده تعرفه‌های خدمات درمانی ۱۳۹۶ بررسی و اعلام گردد، سرانه ۱۳۹۵ پزشک خانواده شهری با میزان ده درصد افزایش نسبت به سال ۹۴ مصوب می‌شود. در حالی که هنوز از ابلاغ رسمی آن توسط هیات وزیران خبری نیست. نکته قابل توجه دیگر این است که امسال از اردیبهشت ماه تا الآن چندین بار ستاد کشوری پزشک خانواده افزایش سرانه را به میزان ۱۵ درصدی که به حق‌ویزیت پزشکان عمومی در سال جاری افزوده شده مصوب کرده و اعلام کرده بود. اما همان نمایندگان بیمه که در ستاد پزشک خانواده حضور داشتند در شورای عالی افزایش سرانه را به میزان ده درصد تقلیل دادند.
با وجود همه این نامهربانی‌ها، پزشکان خانواده شهری دو استان فارس و مازندران که پیشرو در اجرای برنامه پزشکان خانواده شهری بوده‌اند با صبوری و خویشتن‌داری و برحسب وظیفه حرفه‌ای خود عمل کرده و صبوری پیشه کردند. ولی آیا واقعاً سرانه پزشک خانواده در سال ۹۵ همان‌طور که در بوق و کرنا اعلام کرده و در تمام رسانه‌ها و تریبون‌های رسمی کشور منتشر شد، افزایش یافته است؟
با تاسف و شگفتی بسیار باید بگوییم خیر!
نه تنها هیچ افزایشی در واقع رخ نداده؛ بلکه بعد از یک سال بازی با روح و روان پزشکان زحمتکش و فداکار این حوزه سرانه آن‌ها نسبت به سال ۹۴ کاهش هم داده شده است! درست چند روز پیش از اعلام سرانه فوق، ستاد کشوری پزشکان خانواده با تصویب جدولی چگونگی محاسبه سرانه پزشک خانواده را برخلاف دستورالعمل اولیه نسخه ۰۲ بعد از چهار سال و در آستانه اعلام سرانه سال ۹۵ در آخرین روزهای اسفند ۹۵ تغییر داد.
در نسخه ۰۲ برای جمعیت‌های تحت پوشش پزشکان خانواده تغییرات سرانه به این شکل تعیین شده است:
• از جمعیت ۱ تا ۵۰۰ نفر جمعیت سرانه برابر سرانه پایه:
• از ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ سرانه پایه در ۱/۱ ضرب می‌شود.
• از ۱۰۰۱ تا ۱۵۰۰ در ۱/۲ سرانه ضرب می‌شود.
• از ۱۵۰۱ تا ۲۰۰۰ در ۱/۳ ضرب می‌شود.
• از ۲۰۰۱ تا ۲۲۵۰ سرانه در ۰/۵ ضرب می‌شود.
• از ۲۲۵۱ تا ۲۵۰۰ در ۰/۳ ضرب می‌شود.
البته به‌دلیل کمبود پزشک در استان فارس سقف جمعیت در شیراز به ۳۰۰۰ و در شهرستان‌های فارس به ۳۵۰۰ افزایش یافت و این ضرایب با فواصل ۶۰۰ نفر در نظر گرفته شد: از ۱ تا ۶۰۰؛ ۶۰۱ تا ۱۲۰۰؛ ۱۲۰۱ تا ۱۸۰۰؛ ۱۸۰۱ تا ۲۴۰۰؛ ۲۴۰۱ تا ۳۰۰۰؛ و ۳۰۰۱ تا ۳۵۰۰؛ اما در جدول اعلامی ستاد کشوری پزشک خانواده که در اول اسفند ۹۵ ابلاغ شد، ضرایب سرانه به شکل زیر تغییر یافت:
از جمعیت ۱ تا ۲۵۰۰ ضریب یک، ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ ضریب ۰/۵ و ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ ضریب ۰/۳ تعلق می‌گیرد.
حال ببینیم اگر در سال ۹۵ اصلاً به سرانه اضافه نشده بود و مانند سال ۹۴ و بر اساس جدول ۰۲ همان سرانه اعمال می‌شد حقوق پایه ماهانه تیم سلامت خانواده شهری شیراز با ۳۰۰۰ نفر جمعیت تحت پوشش چقدر می‌شد و بعد خواهیم دید که با جدول جدید و ۱۰ درصد افزایش سرانه، حقوق ماهانه سال ۹۵ همکاران ما چه مقدار می‌شود.
برای پزشکی با ۳۰۰۰ نفر جمعیت تحت پوشش و نرخ سرانه پایه ۴۲۰۰ تومان سال ۹۴ و با جدول نسخه ۰۲ درآمد پایه ماهیانه پزشک و دستیار به این ترتیب محاسبه شده است و در سال ۹۵ هم تا امروز به‌دلیل ابلاغ نشدن سرانه جدید به همین روش ۹۴ محاسبه و پرداخت شده است.
۲۵۲۰۰۰۰ = ۱ × ۶۰۰ × ۴۲۰۰
۲۷۷۲۰۰۰ = ۱/۱ × ۶۰۰ × ۴۲۰۰
۳۰۲۴۰۰۰ = ۱/۲ × ۶۰۰ × ۴۲۰۰
۳۲۷۶۰۰۰ = ۱/۳ × ۶۰۰ × ۴۲۰۰
۲۵۲۰۰۰۰ = ۰/۵ × ۶۰۰ × ۴۲۰۰
جمع کل برای ۳۰۰۰ نفر جمعیت می‌شود ۱۲.۸۵۰.۰۰۰؛ و میانگین سرانه ۴۲۸۴ تومان می‌شود.
حال ببینیم با ده درصد افزایش و اضافه شدن ۴۲۰ تومان که سرانه به ۴۶۲۰ تومان خواهد رسید با فرمول جدید محاسبه ضرایب جمعیتی مصوب ستاد کشوری چه عددی برای حقوق ماهیانه تیم سلامت در سال ۹۵ که با تأخیر یک ساله با شوق و ذوق و مسرت فراوان اعلام کرده‌اند به دست خواهد آمد:
۱۱۵۵۰۰۰۰ = ۱ × ۴۶۲۰ × ۲۵۰۰
۱۱۵۵۰۰۰ = ۰/۵ × ۴۶۲۰ × ۵۰۰
جمع کل به ۱۲.۷۰۵.۰۰۰ تومان و میانگین سرانه به ۴۲۳۵ تومان خواهد رسید.
پس مشاهده می‌کنیم که با این اختراع دوستان باهوش و ریاضی‌بلد ما، سرانه سال ۹۵ پزشکان خانواده شهری نسبت به سال ۹۴ مبلغ ۴۹ تومان هم کاهش پیدا می‌کند و با احتساب ضرایب سنوات خدمت و جمعیت خاص کودکان و افراد بالای شصت سال و… این پزشک با جمعیت سه هزار نفر تحت پوشش حداقل یک و نیم میلیون تومان به میمنت و مبارکی ماهیانه در سال ۹۵ کمتر دریافت خواهد کرد.
این کاهش در شهرستان‌ها که ۵۰۰ نفر بعدی ضریب ۰/۳ خواهند داشت به‌مراتب بیشتر هم می‌شود که دیگر وارد آن نمی‌شوم. تا پزشکان مناطق محروم و شهرهای دور از مرکز که به دلیل کمبود پزشک و برخلاف میل خود به جمعیت بیشتری خدمت می‌کنند، متوجه نشوند چه پاداشی از ستاد پزشک خانواده برای‌شان به ارمغان آمده است.
واقعاً باید به هوش و ذکاوت اعضای محترم ستاد کشوری پزشک خانواده و کلاه گشادی که بر سر پزشکان خانواده شهری فارس و مازندران گذاشته و از اتلاف بیت‌المال در برنامه ملی پزشک خانواده جلوگیری کرده‌اند تبریک گفت. چه شایسته و سزاوار اجر زحمات و تلاش‌های پزشکان خانواده شهری را در این دو استان به‌جا آوردید!
ممنون از مطلب آقای دکتر خاکسار
واقعا که جای بسی تاسف است
و البته ستاد کشوری (ضد)پزشک خانواده بسی به حال خود متاسف خواهند شد زمانی که ما پزشکان خانواده از مجاری قانونی از ایشان احقاق حق نماییم.