آشنایی با سازمان جهانی پزشکان خانواده (WONCA)

دکتر بهشید جاویدشریفی، دبیر کارگروه پزشک خانواده انجمن پزشکان عمومی شیراز

سازمان جهانی پزشکان خانواده (WONCA) یک سازمان وقف عام است که در سال ۱۹۷۲ توسط سازمان‌های عضو در ۱۸ کشور تاسیس شد. این سازمان هم‌اکنون دارای ۱۱۸ سازمان عضو در ۱۳۱ کشور و قلمرو با بیش از ۵۰۰.۰۰۰ پزشک خانواده عضو است. از این میان هشت سازمان روابط متقابل با WONCA دارند و ۲۱ عضو هم در دسته عضویت دانشگاهی قرار دارند که شامل دپارتمان‌های آکادمیک سلامت خانواده می‌شود.

ونکا (WONCA) مخفف عبارت “World Organization of National Colleges, Academies and Academic Association of General Practitioners/ Family Physicians” یعنی «سازمان جهانی کالج‌ها، آکادمی‌ها و انجمن‌های علمی پزشکان عمومی که پزشک خانواده هستند» و در واقع به‌معنی سازمان جهانی پزشکان خانواده است.

هدف WONCA بهبود کیفیت زندگی مردم جهان از طریق تعریف و ترویج ارزش‌های زندگی آنان است. این ارزش‌ها شامل احترام به حقوق بشر و برابری حقوق جنسیت‌ها است. این مهم با پرورش استانداردهای بالای مراقبت در پزشکی خانواده به روش‌های زیر انجام می‌پذیرد:

ترویج مراقبت شخصی مداوم و جامع برای افراد و خانواده در چارچوب جامعه؛ ترویج برابری از طریق رفتار عادلانه، شامل پیشرفت واقعی همه گروه‌های مردم به‌خصوص بانوان در چارچوب مراقبت‌های بهداشتی و سایر فعالیت‌های اجتماعی؛ تشویق و حمایت از گسترش سازمان‌های آکادمیک پزشکان عمومی خانواده؛ ایجاد یک انجمن برای مبادله دانش و اطلاعات بین سازمان‌های عضو و بین پزشکان عمومی خانواده؛ ارایه سیاست‌ها و فعالیت‌های آموزشی، تحقیقی و ارایه خدمات پزشکان عمومی خانواده به سایر انجمن‌ها و سازمان‌های جهانی مرتبط با بهداشت و درمان.

سازمان WONCA برای اعضای تشکیل‌دهنده خود در سطح بین‌المللی و در تعامل با سازمان‌هایی مانند سازمان جهانی بهداشت مانند وکیل عمل می‌کند. سازمان بهداشت جهانی و WONCA در تعدادی پروژه به‌صورت سازمان‌های غیردولتی مشارکت دارند.

این سازمان دارای ۷ منطقه است: آفریقا، اقیانوسیه، شرق مدیترانه، اروپا، آمریکای لاتین، آمریکای شمالی و آسیای جنوبی. دبیرخانه جهانی WONCA در نوامبر ۲۰۱۲ از سنگاپور به بانکوک منتقل شد.

سازمان WONCA توسط یک شورای جهانی اداره می‌شود که هر دو تا سه سال پیش از کنفرانس جهانی ملاقات دارند. این شورا شامل نمایندگان سازمان‌های عضو و ماموران WONCA است. شورای WONCA در هر ملاقات تعدادی کمیته برای موارد گوناگون تعیین می‌کند. این شورا یک کمیته اجرایی انتخاب می‌کند که شامل رییس، دبیر، سه عضو اصلی و یک نماینده از هر منطقه (که پیشتر ذکر شد) می‌شود. مدیرکل اجرایی یک عضو از کمیته اجرایی است. کمیته اجرایی هر سال تا دو بار ملاقات دارند و از طرف شورای جهانی در بین این ملاقات دارای اختیار تام هستند. WONCA کار خود را از طریق کمیته‌های قانونی، گروه‌های کاری و گروه‌های مشترک‌المنافع (SIGs) انجام می‌دهد.

سازمان WONCA دارای تعدادی گروه‌های همکار، گروه‌های مشترک‌المنافع و جنبش پزشکان جوان است که برای پیشبرد موضوعات گوناگون مدنظر WONCA و اعضای آن در سراسر دنیا فعالیت می‌کنند. این گروه‌ها شامل صدها پزشک خانواده هستند که در سال سه بار یا گاه بیشتر جلسه دارند و مابین این جلسات از طریق مکاتبه همکاری می‌کنند. در طول این سال‌ها آن‌ها تحقیقات پیشگامانه داشته و نشریات گوناگون و مهمی منتشر کرده‌اند.

زمینه‌های کاری گروه‌های همکار شامل موارد زیر است:

آموزش، محیط زیست، مسایل اخلاقی، سرویس‌های بهداشت و سلامت از طریق اینترنت (eHealth)، مسایل مربوط به بهداشت اقلیت‌ها، سلامت روان و…

جنبش پزشکان جوان که از زیرمجموعه‌های WONCA است، جنبشی برای پزشکان خانواده آینده است و هر روز از دیروز موفق‌تر عمل می‌کند. گروه‌های آن بر اساس منطقه شکل می‌گیرند و اولین گروه آنان در ۲۰۰۵ آغاز شد و جنبش Vasco da Gama در اروپا نام داشت. اخیراً در ناحیه آسیای جنوبی و همچنین اقیانوسیه نیز جنبش‌هایی تشکیل شده است.

منبع: سایت WONCA