در تاریخ ۷/۹/۹۴ روز شنبه از ساعت ۹:۳۰ صبح جلسه در دفتر وزیر بهداشت درمان وآموزش پزشکی با تلاوت آیاتی از کلام ا.. مجید توسط آقای دکتر همتی قائم مقام محترم تامین اجتماعی جمهوری اسلامی ایران آغازشد.
در این جلسه در حضور وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و معاونت های ایشان ، معاون بهداشتی دکتر سیاری و معاون درمان دکتر آقاجانی و نیز قائم مقام وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی دکتر حریرچی، از سازمان نظام پزشکی نیز دعوت بعمل آمده بود که دکتر زالی ریاست کل و دکتر آقازاده رئیس مجمع عمومی نظام پزشکی نیز در جلسه شرکت کرده بودند.
سایر حاضرین عبارت بودند از دکتر کلانتری معاون دکتر سیاری ، دکتر همتی قائم مقام تامین اجتماعی کشور ، دکتر کبیر رئیس کل بیمه سلامت کشور ، ریاست دانشگاه شیراز دکتر ایمانیه ، ریاست دانشگاه علوم پزشکی مازندران دکتر جانبابائی ، معاونت های بهداشتی دانشگاههای شیراز و مازندران ، ریاست دانشگاه علوم پزشکی بابل دکتر غلامی ، مدیرعامل بیمه سلامت مازندران دکتر ظفرمند ، دکتر فرخی و جمعی از کارشناسان ارشد و مشاورین وزارت بهداشت و وزارت رفاه .
ابتدا دکتر سیاری معاون بهداشتی وزارت بهداشت درمان ، طی بیانات مبسوطی پس از توضیحاتی پیرامون تاریخچه شروع طرح دستاوردهای طرح پزشک خانواده شهری در دو استان فارس و مازندران را تشریح کردند و به بیان نقطه نظرات وزارت در خصوص ضرورت اجرای طرح پزشک خانواده و محوریت آن برای ارتقای سلامت کشور و معنا و مفهوم پزشک خانواده از نظر وزارت پرداختند. نکته برجسته در این قسمت این اعلام نظر روشن و شفاف بود که ” پزشکان عمومی نقش محوری و مرکزی در ارائه خدمات اولیه سلامت و اجرای طرح پزشک خانواده دارند و در خدمات سطح های حتی بالاتر از سطح ۳ مدیریت ارائه خدمات با آنها باید باشد.” تاکید بر ضرورت استقرار نظام ارجاع و جایگاه و محوریت پزشکان عمومی در آن در اسلایدهای دکتر سیاری تازگی و نمود چشم گیری داشت . ضمنا دکتر سیاری الزامات قانونی برنامه های چهارم و پنجم توسعه را در اجرای طرح پزشک خانواده تشریح کردند.
سپس دکتر جانبابائی ریاست دانشگاه علوم پزشکی مازندران ، طی سلسله اسلایدهایی دستاوردهای اجرای طرح پزشک خانواده شهری را در مازندران برشمردند ، ارائه آمار جمعیت تحت پوشش، آمار پزشکان شاغل در طرح در سطوح مختلف ، آمار کاهش مصرف دارو، در مناطقی که پزشکان خانواده بخش خصوصی فعالیت می کنند، تاکیدبر کاهش اقلام داروئی نسخ پزشکان خانواده ، نشان دادن کاهش هزینه پاراکلینیک و اصولا کاهش بار مراجعات در اسلایدهای ایشان تشریح شده بود. دکتر جانبابائی همکاری پزشکان بخش خصوصی را ستایش کرده و از ایشان تشکرکردند. در زمینه مشکلات طرح بر نبود سامانه الکترونیک سلامت و مشکلات سیستم ارجاع به پزشکان متخصص که بخش عمده ای از ایشان قرارداد با بیمه ها ندارند و عدم اطمینان از منابع ثابت و پایدار بودجه ای تاکیدداشتند. البته دکتر جانبابائی خبر دادند که در مازندران از شش ماه پیش یک سامانه الکترونیک سلامت بصورت پایلوت در شهرستان بابلسر مستقر شده است که با نتایج حاصل از آن تا پایان سال می توان به اصلاح سامانه در کل کشور امیدوار شد . ضمنا در زمینه محتوای سلامت محور طرح پزشک خانواده شهری توضیح دادند که بسیاری از مردم مطلع نبودند که دچار فشارخون و دیابت هستند و در جریان غربالگری های پزشک خانواده شهری و در جریان ویزیت های پایه بیماری ایشان مشخص شده و آمارهای مربوطه را نیز در این رابطه ارائه کردند . در حال حاضر بیماران دیابت ، مادران باردار ، دانش آموزان و فشارخون از پوشش نزدیک به ۱۰۰ درصد برخوردارند و تا پایان سال نیز سایر بخش ها مانند سالمندان ، میانسالان و … تحت پوشش کامل بسته های بهداشتی طرح پزشک خانواده شهری قرارخواهند گرفت . ضمناً به گفته ایشان دستور داده شده است که پرونده های بهداشتی افراد از مراکز بهداشتی به پایگاههای خصوصی پزشک خانواده شهری منتقل و واگذار شود . در راستای ایجاد مراکز جامع سلامت نیز که با حضور پزشک خانواده ، ماما ، کارشناس بیماریها ، روانشناس بالینی ، کارشناس تغذیه و دندانپزشک خدمات پزشک خانواده شهری را ارائه می دهند . نیز توضیح دادند که چندین مرکز سازماندهی ایحاده شده اند و این روند ادامه خواهد داشت .
سپس دکتر ایمانیه ریاست دانشگاه علوم پزشکی شیراز ، توضیحات مبسوطی پیرامون دستاوردهای طرح پزشک خانواده شهری در استان فارس همراه با ارائه نقشه های نحوه توزیع پایگاهها در شیراز و در سطح استان فارس ارائه کردند. دکتر ایمانیه آمارهائی ارائه کردند که هزینه داروهای مصرفی با اجرای طرح کاهش یافته است ،تعداد اقلام نسخ داروئی کاهش یافته است ، از میزان تجویز کورتیکواستروئید و آنتی بیوتیک ها و داروهای تزریقی نیز درصدقابل توجهی کاسته شده است . در زمینه out of pocket، بیماران مبالغ کمتری هزینه کرده اند ولی نه از محل درآمد پزشکان بلکه با پوشش بیمه ای بهتر و آمارهای مربوط به پرداخت های تامین و بیمه سلامت را طی اسلایدهائی نشان دادند. دکتر ایمانیه نقشه انتشار مراکزجامع سلامت را در استان فارس نشان داده و اعلام کردند که دراین زمینه توفیق فراوانی داشته اند . ایشان از پزشکان عمومی بعنوان محور طرح و اساس تحول سلامت نام برده و تشکر فراوانی از ایشان داشتند. در زمینه پوشش جمعیت شهری استان و نیز پوشش حاشیه شهرهای بزرگ توسط پایگاههای پزشک خانواده شهری نیز توضیحاتی دادند. از نظر دکتر ایمانیه نیز مشکلات سامانه الکترونیک سلامت و مشکلات ارجاع ، و عدم اطمینان از تخصیص منابع مالی پایدار موجب نگرانی است. دکتر ایمانیه توضیح دادند که در حال حاضر تنها ۳۵ مطب خصوصی پزشک عمومی وجود دارد که با طرح پزشک خانواده شهری همکاری نمی کنند.
در حالیکه در اوایل شروع طرح مقاومت قابل توجهی وجود داشت . ایشان فیلمی از پزشکی ارائه کردند که ابتدا مخالف ورود به طرح بوده ولی اکنون در راستای تشریح فواید آن صحبت کرده است ضمناً متاسفانه فیلم در اجرا باز نشد!
دکتر ایمانیه بر محتوای سلامت محور و توجه روز افزون پزشکان خانواده به وظایف بهداشتی اشاره کردند و مانند استان مازندران با کمی تغییرات در آمارها نشان دادند که پوشش کاملی بر بیماران دیابتی ، فشارخون و مادران باردار از سوی طرح وجود دارد و تا پایان سال این پوشش بر سایر اقشار نیز تسری خواهد یافت .
دکتر ایمانیه از همکاری صمیمانه انجمن پزشکان عمومی از آغاز تاکنون تشکر کرده و اظهار داشتند در مشاوره ها از ایشان استفاده فراوان شده است .
دکتر ایمانیه گفتند که در زمینه تدوین گایدلاین ها نیز دانشگاه شیراز و سایر دانشگاههای استان فارس فعالیت کرده ودر این زمینه تولیدات خود را به مرکز نیز ارائه خواهند کرد. در زمینه تربیت پزشک خانواده متخصص و پذیرش رزیدنت برای تخصص پزشکی خانواده نیز گفتند که امسال ۳۴ رزیدنت در این رابطه جذب خواهند شد.
در این قسمت مسئولین دانشگاه مازندران نیز گفتند که تعدادی رزیدنت جذب خواهند کرد که امتحان جامع ، سوابق خدمتی در پزشک خانواده ، امتحان حضوری از مراحل این جذب محسوب می شود.
دکتر ایمانیه ادامه دادند که این جذب رزیدنت اصولا با ادامه کار پزشکان خانواده تباین و منافاتی ندارد.دکتر ایمانیه اظهار داشتند که در چند نظرسنجی در سطح استان فارس اکثریت قابل توجه مردم از طرح رضایت کامل داشته اند.
پس از روسای دانشگاهها و دکتر سیاری، دکتر هاشمی وزیر بهداشت درمان سخنرانی داشتند.
وزیر بهداشت ابتدا از این اطلاعات و آمارارائه شده اظهار خوشحالی کرده و تاکید کردند که باید پیش از هر کار از پزشکان عمومی که موتور این تغییرات بوده اند تشکر و تقدیر کرد. به نظر ایشان با نامه های خشک و خالی نمی شود این زحمات را جبران کرد و باید برای این حجم کاری که انجام داده اند مابه ازای مناسبی در نظر گرفت .
آقای دکتر هاشمی گفتند اگر این آمارها که از تعداد پزشکان خانواده می دهید درست باشد (در این قسمت دکتر سیاری توضیح دادند که پزشکان خانواده شهری باضافه پزشکان خانواده روستائی و حاشیه شهرهای بزرگ جمعیتی در حدود ۱۱ هزار نفرهستند ) برای تشویق و تکریم ایشان جلسات با شکوه برگزار کنید و مشوق های لازم در نظر بگیرید.
مثلاً مشوق های مالی ، یاتسهیلاتی برای ادامه تحصیل و … نکته بعدی که وزیر بهداشت ابراز کردند این بود که آیا آن ۳۵ پزشکی که در شیراز ، داخل طرح نرفته اند ، آمار واقعی علاقمندی پزشکان عمومی را نشان می دهد ؟
مثلاً شما آمده اید تمام قراردادهای بیمه را قطع کرده اید و همه دیده اند راهی ندارند رفته اند داخل طرح پزشک خانواده و فشار و زور در کار بوده است . دکتر ایمانیه و دکترسیاری توضیحاتی ارائه کردند و دکتر هاشمی هم گفتند من نمی گویم که اکثریت پزشکان عمومی داخل طرح نرفته اند بلکه می گویم وقتی عامل زور وسط بیاید صحت آمار خدشه دار می شود. البته الزامات قانونی هم وجود داشته و طرح باید شروع می شد ولی باید سعی شود با ترغیب و تشویق کار را پیش برد.
دکتر هاشمی سپس افزود من تعجب می کنم چرا شما این اطلاعات و آمارها را به اطلاع مردم نمی رسانید؟ تا آنها هم آگاه شوند و حمایت کنند. وزیر بهداشت درمان گفتند اطلاع از این آمارها و واقعیات برای ایشان هم تا حدودی تازگی داشته است . تاکید فراوان وزیر بهداشت ، درمان بر مشکلات I.T در این طرح و ضرورت عزم جدی برای حل مشکلات سامانه الکترونیک سلامت چندبار تکرار شد و خواستار ارائه برنامه زمانی روشن برای حل این مشکل شدند. در رابطه با تخصص پزشکی خانواده دکتر هاشمی توضیح دادند که مطابق ارزیابی دکتر سیاری و همکارانش ما به حدود ۶۷۰ پزشک خانواده متخصص نیاز داریم . با این آمار پزشکان خانواده موجود و نیز آمار پذیرش دانشجویان پزشکی در دانشگاههای سراسر کشور ، مسئله جدی و بسیار مهم این است که چه رابطه ای بین پزشک عمومی بعنوان پایه طب و تخصص پزشکی خانواده باید وجود داشته باشد؟ بدیهی است بخشی از پزشکان خانواده موجود جذب دوره های تخصصی خواهند شد ، از سوی دیگر بعنوان پزشک عمومی باید و می تواند در طرح پزشک خانواده فعالیت کنند ، ضمناً باید ما با کمک نظام پزشکی و انجمن پزشکان عمومی بنشینیم و راههای توانمند سازی طب عمومی و طرق استفاده از این همکاران را در نظام سلامت باز تعریف کنیم ، مثلاً کلینیک های دیابت شکل و مثال روشنی از استفاده از توانمندی پزشکان عمومی در حوزه سلامتی مردم است و جایگاه ایشان را نیز تضمین می کند . باید بگردیم و اشکال متنوعی را که امکان جذب و ایجاد درآمد مکفی برای پزشکان عمومی کل کشور است را تدوین و اجرا کنیم . اساساً باید رابطه ای ایجاد کرد و به شکلی رفتار کرد که پزشکان عمومی احساس ناامنی شغلی و نگرانی از آینده نداشته باشند . باید مطمئن شوند که این تخصص پزشکی خانواده مانعی و سدی در مقابل آنها نیست و ایشان نیز با تعامل متقابل و آشنائی کامل با اهداف ما در مقابل آن مقاومت نکنند.
دکتر سیاری از وزیرپرسیدند: آیا به این ترتیب جنابعالی با ادامه طرح پزشک خانواده شهری موافق هستید ؟ دررسانه ها گاهی مصاحبه هائی از شما منتشر شده است که انسان فکر می کند شما مخالف طرح هستید ؟ شخص وزیر نیز اعلام کردند من با این مشکلاتی که الان شما دسته بندی کرده اید مخالف بودم و هستم مشکلات IT و معضلات تولیت و منابع بودجه ای . ولی با اساس طرح و نظام ارجاع بعنوان یک سیستم ارائه خدمات سلامت پیشرفته معلوم است که موافقم (نقل به مضمون) دکتر سیاری و سایر دوستان با کمال جدیت سعی کنند مشکلات برطرف شود و انشا اله یک نظام پیشرفته در تمام کشور مستقر شود.
این بیانات وزیر بهداشت، درمان مورد استقبال حاضرین قرارگرفت .
پس از ایشان ، ریاست کل نظام پزشکی دکتر زالی سخنرانی کردند . ایشان ضمن تقدیر و تشکر از زحمات پزشکان و کلیه مسئولین که این دستاوردها را ایجاد کرده اند عنوان کرده اند که از ابتدا نیز نظام پزشکی ضمن نقد نقاط ضعف و ارائه راهکارهای مربوطه ، با استقرار سیستم سلامت جامعه نگر برای کشور عزیزمان موافق بود و به همین دلیل از دو تن از مسئولین منتخب سازمان ، در مازندران دکتر آقازاده و در فارس خانم دکتر لاله تدین خواستیم که وارد طرح شوند و ضمن کمک به استقرار آن در اصلاح طرح از درون کمک برسانند. الان هم با توجه به اطلاعات ارائه شده به نظر بنده ضروری است در دو استان فارس و مازندران به تصحیح مسیر و رفع نقاط ضعف و مشکلات آن کمک کرد و با realignment امکان رشد و توسعه آتی آن را فراهم کرد. درضمن اولاً باید برای پزشکان خانواده ای که تاکنون در سیستم کار کرده اند از امتیاز ویژه و یک بسته تشویقی برای اخذ تخصص در نظر گرفت . ثانیاً مشوق های مورد نظر مقام وزارت را می توان با ابتکارات مختلف تهیه و به ایشان تقدیم کرد . دکتر زالی در رفع مشکلات IT و ضرورت آن تاکید فراوان داشتند و یکی ازاهداف استراتژیک سازمان نظام پزشکی را کمک به استقرار سامانه الکترونیک سلامت ذکر کردند . سپس ریاست کل نظام پزشکی عنوان کردند که اینک که اعلام می شود طرح پزشک خانواده شهری کاملا مستقر و خوشبختانه این دستاوردها را دارد ، آیا فکر نمی کنیداگر برای همان ۳۵ پزشک بخش خصوصی که با طرح همکاری نمی کنند هم قراردادبیمه ای فراهم شود و اصطلاحاً همپوشانی صورت بگیرد خللی در طرح پزشک خانواده شهری ایجاد نخواهد شد؟ بالاخره باید در اجرای هر طرح مترقی منافع بخش خصوصی را هم در نظر گرفت . دکتر زالی در این رابطه به آمارهای ارائه شده از سوی روسای دانشگاهها اشاره کردند که روشنگر حمایت فعال بخش خصوصی از طرح و نقش درجه اول بخش خصوصی در دستاوردهای حاصله بوده است.
سپس ریاست کل نظام پزشکی عنوان کردند که در پاسخ به نیازهای کارشناسی برای تقویت این سیستم ، پیرو گزارش معاون بهداشتی و روسای دانشگاهها ، نظام پزشکی تا پایان آذر پروتکل و آئین نامه تاسیس پایگاههای گروهی پزشک خانواده شهری در بخش خصوصی را آماده و تقدیم وزیر محترم خواهد کرد . آمادگی سازمان در عرصه های کارشناسی و حمایت از هر تحول مثبت و سازنده ای برای اعتلای سلامت در کشور نیز توسط دکتر زالی اعلام شد .
دکتر زالی ضمناً بر ضرورت تصریح الزامات قانونی ادامه طرح در قانون برنامه ششم توسعه تاکید داشتند. رییس کل نطام پزشکی در زمینه بودجه پزشک خانواده عنوان کردند که لازم است با روشی وظیفه محور(task oriented)متناسب با حجم مداخلات بودجه ی مکفی و با منابع پایدار و شفاف برای پزشک خانواده دو استان فارس و مازندران در سال آینده پیش بینی کرد. دستاوردهای تشریح شده توسط روسای دو دانشگاه نشان دهنده استقبال فعال بخش خصوصی و ظرفیت بالای این بخش برای تحولات سلامت است. ضمناً دکتر زالی از وزارت بهداشت درمان و سایر مسئولین مربوطه خواستند تا رؤسای نظام پزشکی شهرستان ها را جهت مشارکت فعال برای رشد و اعتلای طرح، به همکاری و تعامل دعوت نمایند.
پس از دکتر زالی ، دکتر کبیر رئیس کل بیمه سلامت کشور بیانات فشرده ای ارائه کرده و عنوان کردند که با وجود مشکلات اعتباری ، بیمه سلامت از ادامه طرح در دو استان فارس و مازندران حمایت کرده و بر برنامه ریزی برای استقرار طرح در کل کشور تاکید کردند.
دکترهمتی قائم مقام سازمان تامین اجتماعی نیز طی بیاناتی ضمن حمایت از دستاوردهای حاصله آقای دکتر ایمانیه را “برند“ پزشک خانواده کشور عنوان کرده و از ادامه فعالیت طرح پزشک خانواده شهری در دو استان حمایت و بر ضرورت اصلاح و تکامل آن تاکید داشتند.
سپس وزیر بهداشت درمان بار دیگر درباره مشکلات سامانه الکترونیک پرسیدند؟ که مسول مربوطه توضیح دادند که از مجری قبلی سامانه الکترونیک خلع ید شده و امیدواریم با برنامه ریزی جدید و پیمانکار جدید تا پایان امسال نتایج روشنی خدمت وزیر بهداشت درمان ارائه شود.
دکتر سیاری ، از برنامه زمانبندی شده برای استقرار طرح در سراسر کشور بر اساس جمعیت صحبت کردند و خواستار تاکید بر الزامات قانونی اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده شهری در قانون برنامه ششم توسعه کشور شدند.
دکترعباس آقازاده
رئیس مجمع عمومی