سایت انجمن پزشکان عمومی ایران: عصر پنجشنبه ۹۵/۱۱/۱۴ مشکلات پزشکان خانواده شهری مازندران با حضور دکتر علی نوبخت، رییس کمیسیون بهداشت مجلس شورای، اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. خبر این نشست دیروز و امروز در سایت و کانال تلگرامی انجمن منتشر شد؛ امروز گزارش تفصیلی آن را به قلم همکارمان دکتر یاسر قزوینی، نایب رییس انجمن پزشکان عمومی ساری، تقدیم میکنیم. با سپاس از ایشان.
روز پنجشنبه ۹۵/۱۱/۱۴، جناب آقای دکتر نوبخت، ریاست محترم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و جناب آقای دکتر یوسفنژاد عضو هیات رییسه محلس شورای اسلامی طی برنامهای فشرده از برنامه پزشک خانواده مازندران بازدید به عمل آوردند. در این برنامه، یکی از پایگاههای پزشک خانواده شهری نیز مورد بازدید قرار گرفت و در این بازدید که جناب آقای دکتر جانبابایی ریاست محترم دانشگاه علوم پزشکی مازندران، جناب آقای دکتر اعرابی معاونت محترم بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، جناب آقای دکتر خورشیدی مدیریت محترم درمان سازمان تامین اجتماعی و تیم همراه، دکتر عزتالله گلعلیزاده نایب رییس انجمن پزشکان عمومی ایران و جناب آقای دکتر عباس آقازاده رییس مجمع عمومی سازمان نظام پزشکی کشور نیز حضور داشتند، چگونگی ارائه خدمت به مراجعه کنندگان و نحوه اجرای بستههای مراقبت و ویزیت مراجعین مورد بازدید قرار گرفت.
سپس نشستی متشکل از این بزرگواران و اعضای هیات مدیره انجمن پزشکان خانواده شهری مازندران برگزار گردید.
در این نشست ابتدا دکتر اعرابی به شرح عملکرد پزشکان خانواده در قالب یک پاور پوینت پرداختند. در این گزارش نحوه عملکرد پزشکان خانواده شهری و دستاوردهای ایشان به صورت آماری ارائه شد. ایشان به موانع موجود بر سر راه ارجاع اجباری اشاره فرموده و زیرساختهای لازم برای امکان ایجاد ارجاع اجباری را برشمردند و بدون این زیر ساختها آن را موجب نارضایتی مردم و افزایش هزینههای بیمهها دانسته و اجباری نبودن ارجاع در مازندران را از نقاط قوت این برنامه در استان دانستند. ایشان در بخش خدمات اشاره فرمودند که در استان مازندران با توجه به شرایط فرهنگی و اقتصادی، جامعه نیاز دارد که در سطح اول توسط پزشک ویزیت شوند. ایشان به هزینههایی که در این برنامه باعث صرفهجویی از پاکت خانوار شده اشاره فرموده و گفتند که با توجه به ۱ میلیون ۸۰۰ هزار ویزیت انجام شده در سال ۹۴ با توجه به آمارهای موجود، تنها در بخش خدمات سرپایی (ویزیت بیماران) در بخش ویزیت و دارو و تزریقات جمعا حدود ۳۵ میلیارد تومان از جیب خانوارها خرج نشده است. این در حالی است که هنوز برای خدمات سایر مراقبتها هیچگونه ارزشگذاری صورت نگرفته است و آن را ضعف سیستم دانست.
ایشان اعلام کردند که بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی سازمان محترم تامین اجتماعی، تعداد ویزیتهای انجام شده در شش ماه اول ۹۳، ۱۲۲ هزار بوده که در شش ماه نخست ۹۵ به ۱۸۲ هزار افزایش یافته است. این در حالی است که تعداد نسخ دارویی علی رغم افزایش بار مرجعات، از سال ۹۴ به ۹۵ کاهش معنا داری را نشان میدهد. این نشان دهنده این هست که پزشکان خانواده به سمتی میروند که میزان تجویز دارو را کاهش دهند. این به معنای اصلاح الگوی تجویز دارویی میباشد.
ایشان به مراقبتهای مادران باردار و پوشش بسیار مناسب بخش خصوصی اشاره کرده و آمارهای استخراج شده را ناشی از دقت عملکرد پزشکان خانواده شهری برشمردند. ایشان به اطلاعات دقیقتر ی چون میزان سقط و حتی بارداری ناخواسته که از درون این بستهها استخراج شده اشاره نموده و اضافه کردند که پیش از اجرای این برنامه هیچ اطلاع دقیقی از وضعیت شهرهای استان در دسترس نبود که به همت پزشکان خانواده شهری و تنها با یک تیم دو نفره، تمامی این اطلاعات به دست آمده است. ایشان همچنین به رضایتمندی مردم از پایگاههای پزشک خانواده شهری نسبت به مراکز دولتی قبلی اشاره نموده و دلیل آن را فضای مناسب و برخورد ودقت مناسب پزشکان خانواده و مراقبین سلامت برشمرد.
ایشان همچنین به مراقبت دانش آموزان اشاره نمود و اعلام کردند که ۷۷% کل آنچه که باید توسط سیستم بهداشتی انجام میگرفته توسط بخش خصوصی پزشکان خانواده شهری محقق گردیده است. این در حالی است که هر پزشکی ضمن مراقبت از دانش آموزان جمعیت تحت پوشش خود، به تحکیم و تقویت روابط خود با خانوادهها هم دست یافته اند.
ایشان همچنین به اطلاعات بهدست آمده از این مراقبتها در بخش دانشآموزان اشاره کردند و آن را دستاوردی بزرگ دانستند.
در خصوص مراقبت بیماران دیابت و فشار خون نیز به آمارهای بهدست آمده اشاره کردند. ایشان گفتند که ما در سال ۹۲، ۱۷۲۰۲ بیمار دیابتی شناخته شده در سراسر استان داشتهایم که این میزان در سال ۹۵ به ۵۷۰۰۰ ارتقا پیدا نموده است؛ که این میزان شامل تمامی بیمارانی است که شناخته نشده بودند و یا نسبت به بیماری خود بیأتوجه بودند میشود. ایشان همچنین اعلام کردند که میزان بیماران شناخته شده فشار خون در سال ۹۲، حدودا ۲۲۰۰۰ هزار نفر بوده که در سال ۹۵ به ۷۰۰۰۰ نفر رسیده است. ایشان برکت این اقدامات را در آنجا اشاره کردند که سال گذشته در یک مطالعه میدانی که روی ۵۹۰۰ بیمار دیابتی بصورت سمپل انجام گرفت میزان HbA1c این بیماران از ۸/۳ به ۷/۳ کاهش نشان داده است.
ایشان همچنین بستههای سالمندان، میانسالان، سفیران سلامت، ارزیابی سکته قلبی و… را در پکیج خدمات پزشکان خانواده شهری برشمرد که در پایگاههای پزشکان خانواده شهری ارائه میشود. ایشان اشاره کرد که ۷۰% این پزشکان در بخش خصوصی مشغول فعالیتند و دولت هیچ سرمایهگذاریای برای ایشان انجام نداده است.
ایشان همچنین به تاثیر عملکرد برنامه پزشکان خانواده شهری بر الگوی تجویز دارو اشاره کرد و بر اساس تحقیقاتی که بیمه تامین اجتماعی بین سالهای ۹۱ و ۹۳ انجام دادند اعلام فرمودند که میانگین اقلام تحویزی در بخش پزشک خانواده از ۴/۱۴ به ۲/۹۳ کاهش نشان داده اما در بخش FFS این میزان افزایش نشان داده است و حتی در بخش درمان مستقیم تامین اجتماعی نیز افزایش داشتهایم و تنها در بحش پزشکان خانواده کاهش داشتهایم. در صد تجویز آمپول از ۴۷% به ۲۸% کاهش داشتهایم اما در بخش FFS تغییری نداشته ایم.
نسخ حاوی سرم از ۹% به ۶% کاهش داشته اما در سایر بخشها تغییری را شاهد نبودیم. مصرف آنتیبیوتیک از ۵۱% به ۴۶% کاهش داشته که به میزان متخصصین بوده که بسیار با ارزش است.
ایشان کاهش مصرف کورتون را هم بسیار عالی عنوان کردند که از ۲۵% به ۱۵% کاهش داشته است اما در بخش FFS تغییری نداشتهایم. در حال حاضر میزان مصرف کورتون در بخش پزشک خانواده شهری مشابه متخصصین شد.
ایشان اشاره فرمودند که ما عملکرد پزشکان خانواده را مرتبا ارزیابی و پایش میکنیم و لااقل ماهی دو بار مورد پایش قرار میگیرند.
ایشان مشکلات موجود پزشکان خانواده را به شرح زیر برشمردند:
۱- پیام واضحی از سطح ملی در خصوص این برنامه شنیده نمیشود. ایشان پیامهای متعدد در خصوص برنامه با متون متعدد از سوی مسئولین را تشریح نمودند و آن را عاملی برای کاهش انگیزه همکاران پزشک خانواده بر شمردند
۲-تفویض اختیار به ستادهای استانی کاملا انجام نشده است. علی رغم بیانات وزارت محترم و تاکید ایشان بر این شماله هنوز این اتفاق نیافتاده است.
۳-عدم شفافیت ردیف بودجه پرداختی علیرغم تفاهم نامهای قبلی که باعث شده تاخیر در پرداخت بوجود آمده است
۴- برخی از بزرگان توقع دارند که پزشک خانواده باید در کوتاهمدت و بلافاصله باید هزینهها را کاهش دهد در حالیکه این خدماتی که توسط تیم دو نفره پزشک و مراقب سلامت به صورت کامل ارائه میشود، ضمن قبول هزینه بیشتر، بعد از ۱۰ سال قطعا با کاهش عوارض بیماریها که ناشی از انجام مراقبتهاست، شاهد کاهش هزینهها خواهیم بود.
ایشان در انتها عنوان فرمودند که مردم انتظار دارند دولت از سلامت آنها مراقبت و محافظت نماید و پزشک خانواده یکی از برنامه هاییست که به جرات میتوان آن را یکی از بهترین و موثرترین اقدامات در این راه بر شمرد و درخواست کرد که سلامت در تمامی قسمتها اولویت اول برنامههای دولت باشد.
سپس دکتر جانبابایی به توضیحاتی در خصوص نحوه اغاز برنامه در استان اشاره کردند. ایشان گفتند که در بدو برنامه تمامی نگرانی ما این بود که نتوانیم برنامه را درست اجرا نماییم و باعث شکست برنامه شویم ولی امروز با توجه به مستندات موجود هر انسان منصفی میتواند از این برنامه دفاع کند. ایشان گفتند من به عنوان یک فوق تخصص بدم نمیاید که بیمار بیشتر داشته باشم ولی وقتی به نحوه عملکرد برنامه پزشک خانواده نگاه میکنم میبینم که یک بیمار فوق تخصصی مگر چند بار در سال میتواند به من مراجعه داشته باشد؟ پزشک خانواده میتواند در صورت آموزش مناسب، بخش عمدهای از این اقدامات را در طول سال برای بیمار انجام دهد. افراد زیادی را برای بازدید از برنامه به مازندران آوردیم و به ایشان گفتیم هر جایی که صلاح میدانید برای بازدید بروید؛ و اگر امروز این مرکز را انتخاب نمودهایم به این دلیل بود که نشان دهیم که مرکزی که بالغ بر ۲۰ سال فعال بوده و بالغ بر ۲۰ هزار بیمار را تحت پوشش قرار داده (مرکز دیابت دکتر رسولی نزدیک به ۲۰ هزار بیمار دیابتی را تحت پوشش داشته است) امروز حاضر شده که خدمات خود را محدود به ۲۵۰۰ بیمار نماید و رابطه مالی خود را قطع نماید چون سرانه میگیرد.
ایشان به بازدید دکتر سیاری اشاره کردند که بهصورت تصادفی در خیابان از ماشین پیاده میشدند و از مردم در خصوص رضایت مندی مردم در خصوص این برنامه جویا میشدند که متوجه رضایت بالای مردم شدند. ایشان اضافه کردند که اوایل نارضایتی وجود داشت ولی الان رضایت مردم بالای ۶۰ تا ۷۰% هست وا گر نارضایتیای هم هست بهدلیل تمایل مردم برای آزادی در مراجعه به متخصصین و فوق تخصصهاست.
شاخصهای ما نشان میدهد که برنامه پزشک خانواده در حقیقت دارد به سمت سلامت جامعه حرکت میکند. با وجود اینکه در ابتدای برنامه فکر میکردیم که پزشک خانواده باری بر دوش ما تحمیل میکند، من به عنوان یک فوق تخصص آرزو دارم که پزشک خانواده در مازندران تداوم پیدا نماید و وقتی گاها شنیده میشود که پزشک خانواده برای مملکت ما هزینه دارد، خدا شاهد است که تن من نیز میلرزد. بالاخره باید بپذیریم که مطب بیش از ۶۰۰ پزشک را بستیم و به اینان گفتیم که باید از این به بعد ۲۵۰۰ نفر را تحت پوشش بگیرید. صبح ساعت ۸ تا ۱۲ و عصر ۴ تا ۸ باید در مطب حاضر باشید و به ایشان قول دادیم که اگر درست کار کنید منابع شما تامین هست و امروز بیاییم و بگوییم که از فردا نمیتوانید پزشک خانواده باشید و باید برگردید و مجددا مطب خود را داشته باشید، بار روانی سنگینی را بر این قشر وارد خواهیم کرد. در کنار این پزشکان بیش از ۶۰۰ ماما را به عنوان کارشناس وارد برنامه کردیم. این ماماها هیچکدامشان قبلا شاغل نبودند و بیکار بودند. برای ۶۰۰ مراقب سلامت و منشی شغل ایجاد شده است. حقوق منشیها توسط پزشکان خانواده و از جیب ایشان پرداخت میشود و در برنامه پزشک خانواده دیده نشده است. پزشکان خانواده مطبهای خودشان را برای این برنامه طراحی نمودهاند و خواهشی که داریم این است که با توجه به تغییراتی که در رفتار مردم ایجاد شده و با توجه به تغییراتی که در نگرش پزشکان ایجاد شده و پزشکان عمومی به جای درمانهایی نظیر سرم تراپی و کورتون و … الان درمان دیابت را از من متخصص داخلی بیشتر میداند یک نعمت است و باید قدر دانسته شود.در ادامه جناب آقای دکتر نوبخت به بیان نقطه نظرات خود پرداختند.
ایشان پس از تبریک ایام دهه فجر با اشاره به حضور نمایندگان هیات مدیره انجمن پزشکان خانواده مازندران در کمیسیون بهداشت مجلس فرمودند که مدتی بود که میخواستم خدمتتان برسم و در تمام این مدت دل من با شما بود. منتها دنبال این بودم که کاری را به ثمر برسانم. به عنوان کسی که خاک پای ملت ایران هست و مسئول برنامهریزی کلان بخش سلامت مملکت و نظارت بر آن هست و هر وزیری که بخواهد بیاید بر مسند وزارتخانه باید از فیلتر این کمیسیون بگذرد، بیایم و به شما گزارش بدهم. لازم است که شما دیدگاه این کمیسیون را بدانید تا این نگرانیها برای شما پیش نیاید و آن اعلام پیام واضح مسئولین در خصوص ماندگاری طرح است. دکتر نوبخت برای اینکه جدیت خود را در بخش سلامت بیان نماید گزارشی از سبقه فعالیت خود و چگونگی حضورشان در این مسند را بیان فرمودند.
ایشان با نقد روند نا مناسب سیستم سلامت جامعه در گذشته و افزایش بار هزینه درمان بر دوش مردم، تحولات اخیر را لازم دانسته ولی با نقد نحوه تخصیص بودجه، طرح تحول را در این زمینه بدون برنامه خواند و از اقدامات اخیر که هدف آن کنترل بودجه و شفافیت موجودی دولت برای ادامه طرح بود خبر داد.
مجلس در این مدت دیده که پول ما کافی نیست. یکی از اقدامات صرفهجویی بوده. سازمان برنامه و بودجه وجود نداشت و وزارت بهداشت هر کاری دلش خواست انجام داد. بیمههای ما هم بیمههای اکتیو نبودند. اینها یک دروازه درست کرده بودند بدون دروازهبان. گایدلاین اصلا وجود ندارد و این بسیار خطا بود. چرا نباید هزاران میلیارد کسری ایجاد نشود؟ آن هم نه در اینجا و بخش پیشگیری، باعث شد در بخش درمان فوق تخصصی، هرکسی هر کاری خواست انجام داده و به بیمهها گل بزند. بیمه بدون دروازهبان آنقدر گل خورد و هزاران میلیارد کسر آورد.
دکتر نوبخت خطاب به روسای بیمه اضافه کرد مگر میشود بدون گایدلاین، به میلیونها انسان خدمت داد؟ حتی کشوری مانند آمریکا هم از پس این هزینهها بر نخواهد آمد. لذا فکر کردیم برای حل این مشکل در گام نخست باید بیمهها تکلیفشان روشن شود. لذا در سازمان برنامه بودجه فردی خبره، (دکتر نمکی) به عنوان معاونت اجتماعی منصوب شد؛ و برنامهریزی از آنجا آغاز گردید.
با دکتر هاشمی هم صحبت شد که به این ترتیب ممکن نیست که متخصصین و فوق تخصصها بیایند و هر طوری که دلشان میخواهد برای بیمهها چک بکشند، امکان تداوم ندارد. ایشان به اقداماتی در این خصوص در سطح وزارت خانه و سازمان برنامه و بودجه و تفاهماتی نام برد که آن را از حوصله جمع خارج دانست.
ایشان با اشاره به اینکه این سخنان باید از تریبون مجلس پخش میشده اما این جلسه را تریبون رسمی نامید و ادامه داد که به جای طرح مساله در صجن علنی مجلس ترجیح داده تا بیاید و در این نشست که همگی از افراد کارشناس و بلد کاری هستند که با همیت و جدیت از خودشان خرج نموده و پای کار ایستادهاند و ما هاست که پولی دریافت نکردهاند و با این وجود نگران و خواستار تداوم طرح هستند بیان نمایم و اجازه داد تا تمامی سخنان ایشان به عنوان تریبون رسمی ضیط و پخش گردد.
ایشان فرمود که وظیفه من است تا بیایم و دلتان را قرص نمایم که اطمینان خاطر ببخشم و دست در دست هم و با کمک هم و یاری بزرگوارانی چون دکتر یوسفنژاد، کار را به پیش ببریم.
ایشان در ادامه به مکانیزمهایی اشاره کرد که تدوین گردیده تا تمامی پول موجود دولت یک کاسه شده و برای برنامه ریزی آتی استفاده شود.
ایشان علل لزوم تجمیع بیمهها رو تشریح نموده و اقدامات لازم را تبیین نمودند.
ایشان از تلاش کمیسیون مجلس برای وارد کردن برنامه پزشک خانواده مبتنی بر پزشک، در مجلس یاد کردند و آن را اقدامی قطعی برای قانونی کردن این برنامه نامیدند که تحت هیچ شرایطی با تعویض دولتمردان تغییر نیابد.
ایشان اضافه کردند که آمدهاند تا به عنوان یک مقام مسئول اعلام نمایند که نظام ارجاع، پزشکی خانواده، رعایت سطح بندی، خرید خدمت راهبردی و رعایت فارماکوپه دارویی ایران و رعایت گایدلاینها و تشکیل پرونده الکترونیک سلامت در متن قانون آمده است و دیگر امری شخصی نیست.
ایشان در خصوص تجمیع بیمه سلامت و وزارت بهداشت مطالبی را عنوان فرموده و آن را تایید نمودند. ایشان تصریح کردند که این کار برای چشمداشت به پول کارگر نیست و این مساله به این دلیل است که بدانیم چقدر پول داریم.
با این دیدگاه با توجه به جو سختی که در مجلس ایجاد شد و نگرانیهایی که در خصوص تضییع حقوق کارگران وجود داشت این بودجه برای شفافیت بودجه در اختیار وزارت بهداشت قرار گرفت و بی شک قصد تضییع حقوق کسی در بین نیست.
با این اقدامات همه پول در یک کیسه قرار گرفت تا بدانیم چقدر داریم و چطور باید خرج نماییم.
ایشان اضافه کردند که پیام ما در خصوص سلامت داده شد و هر وزیری که میخواهد رای اعتماد بگیرد باید ابتدا به این قضیه وفاداری خود را ثابت نماید.
ایشان خطاب به نمایندگان انجمن تصریح کردند که شما از این به بعد در مجلس نماینده دارید. اگر حرفی هست با من در میان بگذارید. ایشان فرمودند که شرمنده ام که از وسط کار وارد شدهایم ودر حالی با شما روبرو میشویم که همگی طلبکارید و خدمت ارائه کرده اید اما سیستم نتوانسته به تعهدات خود عمل نماید و ما شرمندگی را میکشیم.
ایشان تصریح کردند که به این شفافیت و در هیچ جا سخن نگفتهاند و این را نتیجه زحماتی دانستند که تیم پزشکی مازندران متقبل شده اند. ایشان قول دادند که مطالباتتان را برای شما جور خواهیم کرد.
ایشان از بی انصافیهایی که برای قشر پزشک در تریبونهای مختلف صورت گرفته ابراز تاسف کرد و اشاره کردند که رزیدنتهای ما ماهی ۹۰۰ هزار تومان دریافتی دارند و ما توان افزایش درامد برایشان نداریم اما شاهدیم که همین خزانه محدود در جاهایی دیگر بی رویه برای موارد دیگر خرج تراشی میکند.
دولتی که توان ندارد برای یک استاد بازنشسته دانشگاه ۵۰ هزار تومان به حقوقش اضافه نماید، میبینیم که در جایی دیگر خاصه خرجی میشود. ایشان اطمینان دادند این مسائل جمع شده و پولی که برای طرح تحول داده میشود امسال محدود تر خواهد شد.
ایشان از اعلام آمادگی استانهای دیگر برای ورود به برنامه پزشک خانواده یاد کردند و منتظریم که این مساله را به پایان سال برسانیم و در سال ۹۶ انشالله این مساله را آغاز خواهیم کرد تا شما هم کمتر غصه بخورید.
ایشان گفتند این فداکاریهایی که امسال دکتر رسولیها در پزشک خانواده انجام دادند را باید در بیمهها هم شاهد باشیم.
ایشان گفتند پول نداشتن یک گرفتاری است و بی مسئولیتی و جواب سربالا دادن و مردم را پریشان خاطر کردن هم یک گرفتاری دیگر. آنجا دیگر پای پول در میان نیست. آنجا یک جو حسن نیت و فداکاری و اعتماد متقابل و احساس مسئولیت میخواهد.
ایشان گفتند که علیرغم اینکه در حیطه کار مجلس نیست ما ورود کردیم چرا که این وضع غیر قابل تحمل هست.
چیزیکه امروز در فیلد دیدیم همین هست که باید باشد. ما باید پیشگیری رو بر هر امری مقدم بدانیم.
ایشان با اشاره به توضیحات دکتر اعرابی گفتند اینکه ما امروز در استان توانستیم این میزان بیماران دیابتی را شناسایی کنیم یعنی هزاران میلیارد صرفه جویی در آینده؛ یعنی در آینده عوارض کمتری را شاهد خواهیم بود. اگر این کار را نکنیم در آینده اگر تمام شهر را هم از آیسییو پر کنیم بازهم کفاف نخواهد داد. کاری که داریم انجام میدهیم هم صرفه اقتصادیست وهم مردم زمین گیر نمیشوند.
ایشان کنترل دیابت و فشار خون را امری مهم دانسته و گفتند ما با این کار میلیونها انسانی که بدون دانش از بیماری خود دارند میروند تا هم خودشان را گرفتار کنند و هم اطرافیان و هم هزینههای بسیاری را به جامعه تحمیل نمایند به کمک شماها (اشاره به پزشکان خانواده) کنترل میکنیم و چه جایی بهتر از این…
ایشان اضافه کردند که بدانید کسی مانند شما در جایی قلبش برای شما و این برنامه میطپد و ضمن تشکر از شما، از جانب مجلس، از شما قدردانی میکنیم و میدانیم که چه کرده اید و استدعا دارم به ما اعتماد کنید و بدانید در کمیسیون مجلس هیچ یک از ۲۲ نفر با پزشک خانواده مخالفت نکرده است و اتفاق آرا وجود دارد. شما پشتوانه قانونی دارید و برنامههایی ریخته شده که مشکل مالی هم حل شود و در انتها درخواست کردند که نمایندگان پزشک خانواده برای ارائه همین توضیحات در خصوص برنامه پزشک خانواده در مجلس حاضر شوند و در جلسهای مشتمل بر کمیسیون مجلس و مسئولین وزارت خانهها و سازمان برنامه و بودجه شرکت نمایند تا بیان کنند که در فیلد چه خبر است و مسئولین در برج عاج ننشینند وبرای برنامه تصمیم نگیرند.
ایشان در خصوص اهمین انتخابات نظام پزشکی هم نکاتی را بیان نمودند.
در ادامه نمایندگان انجمن به به بیان مطالب خود پرداختند. ابتدا دکتر هدایتی با بیان این نکته که در ابتدای طرح نه پزشکان، نه مردم و نه مسئولین اشرافی به این برنامه نداشتهاند اضافه کرد که جهت حل مشکلات پزشکان خانواده اقدام به تشکیل انجمن پزشکان خانواده نمودیم تا بتوانیم برنامه پزشک خانواده را در مسیر درست قرار دهیم. تلاشهای زیادی شد تا این درک متقابل بین پزشکان و مسئولین بوجود آید و خدا را شاکریم که در حال حاضر در سطح استان هیچ مشکلی برای پیشبرد این برنامه وجود ندارد و تمامی مشکلات بر میگردد به مسائل خارج از استان و در سطوح بالاتر. امروز پزشکان از پزشکی خانواده راضی هستند و همچنین بیمهها و دانشگاه هم رضایت دارند.
دکتر هدایتی به برنامههای آموزشیای که انجمن برای ارتقا سطح دانش پزشکی پزشکان خانواده اشاره کرد که بسیار مورد توجه دکتر نوبخت قرار گرفت.
در ادامه دکتر قزوینی نیز به تغییرات شکل گرفته در باور و نگرش پزشکان اشاره کرد و گفت این تغییر نگاه از درمانمحور به سلامتمحور تغییر بزرگی ایجاد کرد. ایشان با تایید دستاوردهایی که در توضیحات دکتر اعرابی آمده بود گفت در کنار این دستاوردها دستاوردی بزرگتر بوجود آمد که نگاه پزشک، نگاه مسئولین و نگاه مردم به سلامت محوری حرکت کرد. امروز شاهد این هستیم که مردم برای کوچکترین تغییرات در امر سلامت مراجعه میکنند و این به تشخیص زود هنگام بسیاری از عوارض بیماریها و همچنین سرطانها منجر شده است. ایشان همچنین به برنامههای آموزشی انجمن در صدا و سیما و برنامه سفیران سلامت اشاره کرد و گفت این دستاوردها در هیچ جای قانون نوشته نشده ولی دستاوردی است که ناشی از نزدیکی پزشکان و جمعیت تحت پوشش ایشان است و امیدواریم به همت مسئولین به تعالی برسد
در ادامه دکتر اکبرزاده گزارش کوتاهی از مطالعاتی که انجام گرفته ارائه کرد که در این مطالعات بهبود شرایط بیماران دیابتی به وضوح مشخص بود که مورد توجه مسئولین قرار گرفت.
دکتر محسن آقاپور در بخش مشکلات مطالبی را ارائه کرد. از نبودن همت کافی برای پیش برد برنامه پزشک خانواده در سطح وزارت خانه انتقاد کرد. ایشان صحبتهایی که از وزارت خانه بر میخیزد را عاملی برای ایجاد بی انگیزگی و مشکل عنوان کرد. دکتر آقاپور محوریت پزشک عمومی را الزامی دانست و آموزشهای ضمن خدمت را از ضروریات بر شمرد و اضافه کرد که در وزارت خانه عزمی برای آموزش پزشکان بخش خصوصی وجود ندارد. ایشان همچنین به منفعل بودن ستاد اجرایی کشوری اشاره نمود و اضافه کرد که متاسفانه مصوبات این ستاد در احرا ضمانتی ندارد و از مجلس در خواست کرد تا راهکاری برای نظارت بر مصوبات این ستاد تدارک ببیند.
دکتر اعرابی نیز با تایید صحبتهای دکتر آقاپور در خصوص ستاد اجرایی، توضیحاتی در خصوص مشکل افزایش سرانه پزشکان خانواده ارائه کرد؛ که دکتر نوبخت قول پیگیری را داد.
در ادامه دکتر یوسفیان اضافه کرد که اکثر مواردی را که قرار بود بیان کند، عنوان شده و ابراز رضایت کرد که امروز جای خوشحالی دارد که مسئول ما از زبان ما صحبت میکند. دکتر یوسفیان ابراز تمایل کرد که صحبتهای مسئولین بی کم و کاست در رومهای پزشکان خانواده منعکس شود تا پزشکانی که مدتیست از بی مهری مسئولین دلسرد شده اند، اندکی انگیزه از دست رفته را بهدست آورند.
دکتر یوسفیان نیز درخواست کرد که عزم جدی در وزارت دیده شود که مسیر راه را تعریف کند؛ و مشخص کند که قرار است از کجا آغاز و در کجا به انجام برسیم.
ایشان اضافه کرد که در طی این مدت شاهد برنامههای متفاوتی از سوی وزارت برای برنامه پزشک خانواده بوده ایم. ایشان گفت که من به عنوان یک پزشک خانواده شهری اعلام میکنم که برنامه مازندران را بی شک بهتر اجرا نموده ام و به نتایج بهتری رسیده ام و بهتر ارائه خدمت نموده ام.اما میگویم که ۲۵۰۰ نفر برای ارائه خدمت مناسب هنوز زیاد است و باید این جمعیت کمتر شود. چطور ممکن است که بتوان این برنامه و ارائه خدمت را با جمعیتهایی بالاتر از این، ۱۰ هزار نفر یا ۵۰ هزار نفر برای هر پزشک به انجام رسانید. من معتقدم برنامه پزشک خانواده مازندران بهترین هست و باید مستندات خودم را ارائه دهم. ما بستر این مطالعاتیم. ما کمکتان میکنیم و حتی هزینههای آن را نیز متقبل میشویم تا شما پژوهش کنید و ببینید که ما چه کرده ایم. ببینید آیا ما الگوی برتر هستیم؟ آیا لیاقت و شایستگی حمایت را داریم؟ ما امروز قبول کردیم که با جمعیتی محدود کار کنیم و لذت طبابت را یافتیم. همه ما با اکراه وارد برنامه شدیم ولی امروز با این صدای بلند (واقعا بلند) با این وضع جسمانی (اشاره به آتل گردن خود) حامی این برنامهام. من میمانم و از شما انتظار حمایت دارم.
صحبتهای دکتر یوسفیان با تشویق حضار به اتمام رسید.
شایان ذکر است مطالب مطرح شده توسط همکاران انجمن پیش از جلسه مشخص شده بود و دکتر رسولی در بخش بازدید از پایگاه ایشان مطالبی عنوان کردند که عمدتا توسط سایر همکاران بیان شد. ایشان از رایگان بودن طرح به عنوان عاملی مهم در تحقق عدالت در امر سلامت و درمان یاد کردند و این اتفاق را برای پزشکان عمومی یونیک نامیدند و گفتند که ما تا قبل از این برنامه شاهد این اتفاقات به صورت جامع نبوده ایم. ایشان گفتند این یک برنامه اساسی است و امیدواریم این سفر برای ما اتفاقی خوب رقم بزند تا مردم مازندران از این موهبت بی نصیب نشوند.
در ادامه جناب آقای دکتر گلعلیزاده مطالبی را ارائه فرمودند.
ایشان اشاره کردند که در بدو کار انجمن پزشکان عمومی همکاری مناسبی با برنامه پزشک حانواده نداشته ولی در حال حاضر ترکیب جدید انجمن همکاری خوبی در این خصوص دارد. ایشان تاکید داشتند که از ابتدا این دو استان در اجرای برنامه پیشگام بودند و اینکه برخی از این برنامه به عنوان پایلوت نام میبرند اصلا درست نیست. این برنامه قرار بود به تدریج بعد از این دو استان اجرا شود که نشد. ایشان عنوان کردند که نسخه ۰۲ حاصل ساعتها کار کارشناسی بوده و اینکه ما به یکباره بگوییم نسخه پزشک خانواده به درد نظام سلامت نمیخورد یا باید در نظام کارشناسی خودمان ایراد وارد کنیم یا در اظهار نظرها باید تجدید نظر کنیم. مشکل بزرگی که الان داریم اختلاف نظرهایی بین دو وزارت خانه هست. برای تداوم این برنامه به دو چیز نیاز داریم. یکی برنامه و دیگری منابع مالی پایدار.
ایشان اضافه کردند که در بعد برنامه به اندازه کافی اسناد بالادستی برای اجرای برنامه وجود دارد و همچنین در برنامههای چهارم و پنجم این برنامه تاکید شده و در برنامه ششم نیز مجددا مورد تایید قرار گرفته است. در سیاستهای ابلاغی رهبری نیز به این امر اشاره شده است. ایشان گفتند مشکل ما ادبیات مشترک است که ننشستیم دور یک میز و به این ادبیات دسترسی پیدا کنیم.
باید بدانیم که چه چیزی از پزشک خانواده میخواهیم که شاهد این نباشیم که هر کسی از ظن خود یار برنامه شود.
ایشان ادامه دادند که نکته بعدی منابع مالی پایدار هست. متاسفانه منابعی که برای این برنامه در نظر گرفته شد تحقق پیدا نکرد و حتی در سال اخیر کمتر هم شد. ما میخواهیم که منایع پزشک خانواده ستارهدار شود و در جای خودش هزینه شود. باید به این سوال پاسخ دهیم که پزشک خانواده نیاز پزشک عمومی است یا نیاز نظام سلامت؟ ما چارهای نداریم که نظام ارجاع، سطح بندی خدمات، خرید راهبردی خدمات را بر اساس راهنماهای بالینی و از مسیر برنامه پزشک خانواده انجام دهیم.
در سال ۹۲ برنامه پزشک خانواده آسیب شناسی شد. آمدند تمامی اسناد و مدارک را بررسی کردند و بعد برنامه را اجرا نمودند ولی متاسفانه عزم و جدیت در ستاد وجود ندارد و بغیر از چند نفری که علاقمند هستند و پیگیری میکنند ما بقی تمایلی نشان نمیدهند.
مشکل ما در ستاد اجرایی است و اینکه جلسات بهطور مرتب تشکیل نمیشود و مهمتر از همه اینکه ذینفعان اصلا در این جلسه حضور ندارند. ما خواهش کردیم که اعضای انجمن پزشکان عمومی، اعضای انجمن پزشکان خانواده و مسئولین دستاندرکار حضور داشته باشند اما لحاظ نشد. نسخه ۰۲ اگر ایرادی دارد اصلاح شود. مازندران در اجرای برنامه به ۰۲ وفادار بود و اگر اعتقاد داریم اصلاحات را برطرف کنیم و به سایر استانهای کشور گسترش بدهیم به شرط اینکه منابع مالی را هم تعیین نماییم.
ایشان اضافه کردند که از سوی وزارت دو ایراد کرارا شنیده میشود. یکی اینکه ما پزشک عمومی کم داریم و دوم اینکه خرید خدمت از پزشک عمومی برای ما گران در میآید و ترجیح میدهیم از یک کارشناس خرید خدمت نماییم.
نکته دیگری هم هست و آن اینکه پزشکان عمومی مهارت لازم را ندارند.
درخصوص کمبود پزشکان عمومی باید گفت که حدود ۵۰۰۰ نفر وارد حیطه skin care و بیش از این مقدار وارد فیلد ترک اعتیاد گردیدهاند. باید پرسید چه کسی این پزشکان را وادار به این قضیه نموده است؟ آیا ما پزشک عمومی تربیت کردهایم که فقط به این مسائل بپردازند؟
ما پزشکان عمومی را وادار کردیم که بهخاطر معیشت تن به این قبیل اقدامات خارج از حیطه طب عمومی دهد. ایشان در پاسخ به سوال دکتر نوبخت که در خصوص تعداد پزشکان عمومی اطمینان خاطر طلب میکردند گفت اینکه پزشکان عمومی به این حیطه ورود نمیکنند عدم اطمینان ایشان به حاکمیت است. عدهای پزشک با هزینه شخصی آمدهاند خود را تبدیل به کارمند دولت نمودهاند و تمام معیشتشان از پرداختی دولت باشد و بعد پولشان پرداخت نشود. ایشان اشاره کردند که باز در شیراز فرانشیز گرفته میشود ولی در مازندران فرانشیز هم گرفته نمیشود.
دکتر نوبخت در این نقطه اظهار شرمندگی نموده و گفت واقعا متوجه این نکته نبودهاند که مازندران هیچ پولی دریافت نمیکند.
دکتر گلعلیزاده در خصوص بحث مهارت پزشکان ادامه داد که توسط دکتر کبیر ما ابلاغیه توانمندسازی طب عمومی را دادیم اما اجرایی نشد. بحث این بوده که بیاییم به پزشکان عمومی مهارت لازم در درمان دیابت و فشار خون را با آموزش اعطا کنیم.
قرار بود که بحث آموزش دانشگاهها هم بر اساس نیاز پزشک خانواده تغییر کند که این اتفاق هم نیافتاد. ایشان گفتند که از سال ۸۴ تا کنون اگر سالی یک قدم بر میداشتیم تا کنون بخش عمدهای از مسیر پیموده شده بود.
دکتر نوبخت اضافه کردند که قبلا این مساله رها شده بود ولی به شما قول میدهم که دیگر رها شده نیست و شما به من این امید را دادید که از نظر پزشک عمومی دچار کمبود نیستیم ما سسیستم را وادار به انجام قانون خواهیم کرد.
مجلس باید دولت را موظف میکرد که نکرد. ما بسترها را آماده میکنیم و برای دولت آینده برنامههای جدی در پیش رو داریم.
دکتر گلعلیزده ادبیات بکار برده شده توسط برخی نمایندگان مجلس را موجب آسیب به بدنه پزشکان عمومی دانست. ایشان تقاضا کردند که مسائل دور میز حل شود و پشت تریبونها کشانده نشود.
در ادامه دکتر خورشیدی به ذکر مطالبی پرداختند.
ایشان فرمودند که سعی میکنند به مقوله پزشک خانواده از دید بیمه نگاه نمایند. یکی از چیزهایی که مسئولین بالادست را نگران کرده است مسائل مالی است. من با حدود ۲۳ سال تجربه در حوزه بیمه میخواهم عنوان کنم که پزشک خانواده نه تنها هزینهها را بالا نبرد بلکه هزینهها را کنترل کرد. این مساله قابل اثبات هست. ۲٫۷% در کل اعتبارات سرپایی پزشک خانواده ما افزایش هزینه داشتیم که این هم خیلی واضح برمیگردد به سرانهای که به پزشک میدهیم. حوزههای دیگر داریم داروها را رایگان میدهیم. من بارها گفته ام که پایگاه پزشک خانواده یک درمانگاه تامین اجتماعی است. ما باید میلیاردها هزینه کنیم تا یک درمانگاه بسازیم و کارمند استخدام کنیم و تجهیز کنیم، همین را پزشک در مطب خود در حال ارائه خدمت هست. خیلی از شهرهای پایین دست به دنبال درمانگاههای سرپایی هستند که با این فرمول عملا نیازی به این هزینهها نیست. درکل اعتباراتی که ما در کل استان هزینه میکنیم در ماه بیش از ۵۰ میلیارد برای درمان غیر مستقیم و حدود بک سوم این رقم هم برای درمان مستقیم. (مجموعا حدود ۷۰ میلیارد در ماه). ما کل پولی که برای پزشک خانواده اعم از ویزیت و داروی رایگان پرداخت میکنیم حدود ۶ میلیارد تومان هست. برا ی ما خیلی آزاردهنده است که این برنامه با این دستاوردهای بزرگ که ذکر شد فقط بخاطر این مقدار دارد زمین میخورد.
یعنی اگر ۶ میلیارد ماهانه به بنده داده شود هیچ تاخیری در پرداختی پزشکان و داروخانهها وجود نخواهد داشت و سازمان تامین اجتماعی که دوسوم جمعیت تحت پوشش پزشک خانواده را شامل میشود هیچ مشکلی نخواهد داشت. ایشان اضافه کرد که کار بهگونهای عجیب در آمده است و مشکل ۲ میلیون جمعیت شهری در سطح یک که کل فیلدهای سطح ۲ را مشخص میکند تنها با ۶ میلیارد حل خواهد شد. من با افتخار میگویم که استاندار مازندران الان خیلی راحت میتواند بگوید که مازندران در این لحظه چند فشار خونی و چند دیابتی دارد. چند زن باردار داریم که همین فردا چند نفر به جمعیت استان اضافه خواهد شد. ما چنین چیزی را در هیچ جایی نداریم.
دکتر نوبخت در میان صحبتهای دکتر خورشیدی اضافه کرد که اگر این مقدار بیش از این بود نیز نباید مشکلی ایجاد میکرد چون این در حقیقت سرمایهگذاری است. دکتر نوبخت در همین جا تمامی این اعداد و ارقام را از دکتر خورشیدی درخواست نمود تا بعدا مورد استناد قرار گیرد.
دکتر خورشیدی گفتند که در همین استان پزشک خانوادهای داریم که صبح جمعه با جمعیت تحت پوشش خود به ورزش میرود؛ و در همانجا برای افراد صحبت نموده و آموزش میدهد. اینها چیزهایی نیست که بتوانیم از آن عقبنشینی کنیم و یا حتی دغدغهای ایجاد نماییم. دوستان پزشگ خانواده از این مساله بسیار اذیت میشوند که چرا همه چیز درست پیش میرود اما کسی که بالادست نشسته است حرفهای مایوس کننده میزند یا مسیرها را تغییر میدهد. ما از حضرتعالی درخواست داریم که مجلس بیشتر وارد شود و مشکل را حل کند. ایشان درخواست کردند که شما در مجموع بیمه سلامت و تامین اجتماعی ۱۰ میلیارد بودجه مصوب نمایید و بعد از مدتی مشخص، شاخصهای مشخصی را از دوستان پزشک خانواده ما بگیرید. من این را از آنجا با اطمینان میگویم که به جدیت این جمع حاضر ایمان دارم.
من میگویم دوستان ما با این تاخیرات به این دستاوردها رسیدهاند و مشکل ما نداشتن سرفصل مشخص است. متاسفانه سازمان ما در تهران فکر میکند که هزینه پزشک خانواده زیاد است و متاسفانه مازندران و فارس را مقایسه میکنند که اصلا هزینهای ما با آنان قابل مقایسه نیست.
سپس جلسه وارد بحث کارشناسی در خصوص این سر فصل گردید.
دکتر نوبخت برنامه مازندران را گنجینه خواند و گفت ما این را از دست نخواهیم داد. ایشان رو به تمامی حضار درخواست کردند که تمامی مستندات را بصورت مکتوب به ایشان برسانند. ایشان قول دادند که تغییرات زیادی را طی ۶ ماه آینده شاهد خواهید بود.
در ادامه جناب آقای دکتر پنبهچی معاون توسعه دانشگاه به ارائه مطالب خود پرداختند. ایشان فرمودند دادن حجم عظیمی از منابع برای برنامه پزشک خانواده بهصورت متمرکز به چند وزارت خانه کار نادرستی است. ایشان به مواردی از تخصیص اعتباراتی به خارج از این برنامه اشاره کردند. ما به عنوان یکی از دو استان مجری برنامه پزشک خانواده که در حال اجرای برنامهایم از این محل نسبت به برخی استانها که این برنامه را اجرا نمیکنند، کمتر دریافت میکنیم. ایشان معتقد بودند که این منبع عظیم باید برای هر استانی جداگانه تعریف شود.
دکتر نوبخت در ادامه این فرمایشات عنوان کردند که این منابع را به اهلش خواهیم رساند. دکتر پنبهچی ادامه داد که مسئولین وزارت بهداشت و مسئولین بیمهها در تهران باید مازندران را بهصورت ویژه ببینند که متاسفانه نمیبینند. ایشان نیز مشخص شدن سرفصل مشخص را برای استان ضروری دانستند.
دکتر نوبخت در ادامه در خصوص برخی انحرافات بوجود آمده سخن گفتند و از اینکه برخی دائما در حال تخریب جایگاه پزشکی هستند انتقاد کردند. ایشان اضافه کردند این ما هستیم که باید از قداست این حرفه دفاع کنیم.
ایشان از کارهای زیادی که باید انجام شود سخن گفت و از تجهیزات نا امن سیستم درمان انتقاد کرد و گفت اصلاح این مشکلات پول زیادی میخواهد و ما باید وارد این کارزار شویم.
ایشان از اینکه اختیارات دانشگاه علوم پزشکی کم است گلایه کردند و آن را موردی دانست که باید حتما حل شود. ایشان عنوان کردند که از اتفاقات مازندران بسیار امیدوار شدم و گفتند باید غل و زنجیر را از پای دستاندرکاران این برنامه جدا کرد و اضافه کردند اتفاقی که امروز دیدم چه در بین مردم، چه مسئولین و چه پزشکان، در اندازهای است که میتوان برای کل مملکت نسخه پیچید.
در ادامه جناب آقای دکتر آقازاده مطالبی را ارائه فرمودند. ایشان بیان کردند که سعی میکنند از دیدگاه سازمان نظام پزشکی به این قضیه نگاه کنند. ایشان از خود به عنوان پزشکی مطبدار یاد کردند که با وجود تجربه طولانی مطبداری، حاضر نیست به شرایط قبل از پزشکی خانواده برگردد. بحث الگوی سلامت در جامعه ما امری است مهم که متاسفانه مقاومتهایی را در مقابل این الگوی سلامت محور و الگوی پزشک خانواده شاهد هستیم. گرایش ما در طب باید به سمت مراقبت از بیماریهای غیر واگیر مثل دیابت و فشار خون حرکت کند. الگوی مارندران با توجه به قطع ارتباط مالی یک الگوی موفق است. ما باید تلاش کنیم تا نظام پزشکی را به عنوان یک اهرم برای پیشبرد اهداف برنامه پزشک خانواده در نظر بگیریم. باید به سمتی برویم که نظام پزشکی نقشش را در مشاوره ایفا نماید. قانون گذار ما را به عنوان مشورت دهنده در نظر گرفته و باید این نقش احیا شود.
دکتر نوبخت با استناد به قانون مصوب مجلس، تاکید کردند که وزارت بهداشت موظف است تا از این سازمان به عنوان مشاوره استفاده کند.
دکتر آقازاده در ادامه با انتقاد از دعوت نکردن نمایندگان صنفی در ستاد اجرایی پزشک خانواده، اضافه کردند که متاسفانه در وزارتخانه گرایشی هست که نمیخواهند صاحبان فرایند را به کار بگیرند. دکتر آقازاده با بیان این نکته که عده ای در استان میخواهند نظام پزشکی را از حیطه سلامت جدا نگاه دارند و ایشان تلاش میکنند که این اتفاق نیافتد، سخنان خود را به پایان بردند.
(در همین جا لازم است از دکتر آقا زاده که مدیریت زمان جلسه را عهده دار شدند نهایت تشکر را داشته باشیم.)
دکتر جانبابایی در ادامه جلسه نکاتی را اضافه کردند.
ایشان گفتند پزشک خانواده در حقیقت گزینه تمامی کشورهای پیشرفته برای ارتقای سلامت است و اگر کسی عقیدهای غیر از این داشته باشد میتوانیم به مناظره بنشینیم. ایشان عنوان کردند که مخالفت برخی از مسئولین ناشی از اطلاعات این عزیزان از این برنامه است. من برای درک بهتر این برنامه به کشورهای مختلفی سفر کردم و برنامه پزشک خانواده را در این کشورها بررسی و مطالعه کردم. تا جایی که به این برنامه باور پیدا کردم. همه مسئولین نسبت به مزایای این برنامه توجیه شوند.
ایشان از آقای دکتر نوبخت خواهش کردند که اگر قرار است برای این برنامه اقدامی انجام دهید، از نمایندگان محترم مجلس بهخصوص کمیسیون بهداشت، بخواهید که سفری به مازندران برای بازدید از برنامه پزشک خانواده داشته باشند. ایشان به رویکرد دکتر ملک افضلی به عنوان پرچمدار بخش سلامت اشاره کردند که بعد از بازدید از برنامه مازندران نظرشان بسیار مثبت شد تا جایی که دانشجویان خود را برای آشنایی با این برنامه برای بازدید به مازندران میفرستادند.
دکتر جانبابایی در خصوص سامانه سیب هم مطالبی را عنوان کردند. ایشان از اینکه نویسندگان این برنامه تسلطی بر برنامه پزشک خانواده نداشتند انتقاد کردند و خواستند تا نسبت به نرمافزار بومی مازندران التفات بیشتری داشته باشیم.
ایشان اضافه کردند که دانشگاه مازندران و انجمن پزشکان خانواده مازندران حاضرند برای جا انداختن این برنامه پزشک خانواده به تمام کشور کمک کنند. ایشان اضافه کردند که کسانی که در ستاد اجرایی در تصمیمات نقش دارند قبل و بعد از جلسه دغدغه پزشک خانواده را ندارند و خوب است از صاحبان فرایند که زندگی خود را بر سر این برنامه گذاشته اند برای این تصمیمات بهره گرفت.
بهدنبال سوال دکتر نوبخت در خصوص سامانه سیب، دکتر جانبابایی و اعرابی توضیحاتی دادند که دکتر یوسفیان هم اضافه کردند که مونوپل بودن نرمافزار صحیح نیست و باید این اجازه داده شود که نرمافزارهای مختلفی وجود داشته باشد با خروجیهای استاندارد و پزشکان بتوانند نرمافزار خود را انتخاب نمایند. دکتر یوسفیان ضمنا از عدم توجه مسئولین سیب به انتقادات و ایراداتی که از سوی انجمن وارد گردید انتقاد کردند.
در پایان دکتر یوسفنژاد مطالبی را عنوان نمودند. ایشان به تجربیات کشورهای دیگر در امر سلامت اشاره کردند و گفتند که ممکن است در عمل ایراداتی وجود داشته باشد ولی این نباید اصل را زیر سوال ببرد. به نظر میرسد که برنامه در استان مازندران پیشرفتهتر عمل نموده است و مناسبتر پیش رفته است و این نتیجه اتحاد و اتفاق نظری است که بین دوستان و دستاندرکاران وجود دارد و حال میتواند به عنوان مرجع برای تمام کسانی که شک و تردیدی دارند استفاده شود. ایشان هم تاکید کردند که لازم است تا عده ای از نمایندگان در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بیایند و این اتفاقات را از نزدیک مشاهده کنند و انتقال دهند. ما نیز در مجلس از این مساله دفاع میکنیم. ما نیز از ایدههای دکتر نوبخت دفاع خواهیم کرد. مجلس به بخش سلامت توجه ویژه دارد و این مساله در فرمایشات مقام معظم رهبری هم آمده است. ایشان اضافه کردند که درست است که مسیر پزشک خانواده مسیر پر فراز و نشیبی بوده اما آینده ای امیدوارکننده دارد. ایشان به نقل و انتقالات اخیر در بخش سلامت در وزارتخانهها اشاره کرد و آن را حرکتی موثر در راه پیشبرد سلامت دانست. ایشان ابراز کردند که ابتدا شاید اطلاعات دقیقی نسبت به این برنامه نداشتیم ولی با جلساتی که با انجمن پزشکان خانواده، نظام پزشکی و مردم داشتیم به این باور رسیدیم که برنامه بسیار موفق است. ایشان گفتند که نمایندگان فارس بعضا فشار میآوردند که ما از این برنامه در استانمان ناراضی هستیم من به ایشان گفتم که ما در مازندران موفقیم و احتمالا این به نحوه اجرا برمیگردد ولی اصل پزشک خانواده قابل دفاع است و باید در اجرا مشکلات و ایرادات را برطرف کنیم.
در نهایت دکتر نوبخت با اشاره به رضایتمندی و جمعبندی مثبت همکاران فارس ابراز امیدواری کردند که در آینده شاهد اتفاقات خوبی باشیم. ایشان اضافه کردند که برخی از مخالفتهای نمایندگان استان فارس چندان کارشناسانه نیست و نظر جامعه پزشکی، انجمنهای صنفی و نظام پزشکی استان فارس نسبت به برنامه مثبت است و استانهای دیگری که اشراف به برنامه دارند برای اجرای برنامه داوطلب شدهاند. ایشان برنامه را دارای اقبال جهانی و آن را از افتخارات نظام دانست.