درباره مصاحبه اخیر وزیر بهداشت
دکتر ابوالفضل بهجو
رییس انجمن پزشکان عمومی شیراز
دبیر کارگروه پزشک خانواده انجمن پزشکان عمومی ایران
سایت انجمن پزشکان عمومی ایران: اخیراً وزیر محترم بهداشت و درمان مطالبی را در مصاحبه با روزنامه همشهری در مورد پزشکی خانواده عنوان کردند، که قابل تامل است.
ایشان فرمودهاند اجرای برنامه پزشک خانواده ۱۵-۱۰ سال طول میکشد، ولی اشاره نکردهاند که سهم این دوره از وزارت برای پیشبرد برنامه پزشک خانواده چه بوده است. آقای وزیر شاید اطلاع نداشته باشند که حتی یک دستورالعمل جدید و اصلاحی برای برنامه پزشک خانواده فارس و مازندران در این ۴ سال ارایه نشده است.
ایشان اشاره کردهاند که این برنامه بدون زیرساخت بوده است و نباید شروع میشد و اگر ما جلو آن را میگرفتیم عدهای میگفتند این دولت آن را خراب کرده است. البته این نباید استدلال وزیر محترم بهداشت و درمان برای درستی و نادرستی یک پروژه زیربنایی باشد و مواجهه با یک طرح که ۴ میلیون جمعیت دو استان را درگیر کرده است را وابسته به قضاوت افراد کنند. با چنین تفکری، دیگران هم میتوانند ادعا کنند دولت از برنامه در این دو استان حمایت نکرد تا موفقیت برنامه به نام آن عدهای که وزیر محترم بهداشت اشاره کردهاند، نوشته نشود.
ایشان اشاره کردهاند که مگر میشود بدون سامانه الکترونیک پزشکی خانواده را شروع کرد؛ بدون توجه به اینکه اکثر کشورهای پیشرو در این امر، پزشک خانواده را در ابتدا بدون سامانه الکترونیکی شروع کردند و استقرار یک سامانه موفق در آن کشورها هم مسیر خاص خودش را طی کرد و هنوز هم در مناطق دوردست آن کشورها از برگههای کاغذی استفاده میشود. ایشان رضایتمندی برنامه در استان فارس را در گرو ارجاع اختیاری دانستهاند، حال آنکه حذف ارجاع اجباری از دیدگاه ما علاوه بر اینکه خلاف قوانین برنامه پزشک خانواده است، بهنوعی پاک کردن صورت مساله است. رضایتمندی را باید با اصلاح برنامه و دستورالعمل اجرایی و فرهنگسازی و آشنا کردن مردم با برنامه ایجاد کرد.
وزیر محترم به کمبود پزشک عمومی و تربیت ۵ هزار پزشک برای اجرای برنامه اشاره کردهاند ولی ما معتقدیم که تعداد کافی پزشکان عمومی در حد اجرای برنامه وجود دارد ولی سیاستهای غلط گذشته آنان را به حضور در فیلدهای دیگر سوق داده است. همچنین تنگنظری مسوولان در پرداختهای متناسب و عادلانه مانع جذب این نیروها است و چنانچه این دیدگاه تغییر نکند تربیت پزشک عمومی و پزشک خانواده همان مسیر سابق را خواهد پیمود.
در مصاحبه به این موضوع نیز اشاره شده است که آنها که برای اجرای این برنامه عجله دارند، اصلاً از این برنامه سررشته ندارند. این در حالی است که از وزرای سابق که طرفدار اجرای قوانین برنامه متناسب با زمان بودند، پزشکی خانواده را در کشورهای پیشرو این برنامه در سطح یک و سطوح تخصصی تجربه کرده بودند و خودشان پای کار و به مشکلات برنامه واقف بودند. ایشان با این بیان که دیگران برای اجرای این برنامه عجله داشتند، تمامی تکالیف قانونی و اقدامات کارشناسی نیروهای ستادی و مجلس محترم را بهنوعی با سوال مواجه کردهاند.
ما معتقدیم برنامه پزشکی خانواده بهعنوان یک برنامه مترقی در هر کجا که حداقل امکانات انسانی و ساختاری وجود داشته باشد، قابل اجرا خواهد بود. اجرای برنامه پزشکی خانواده، در استان فارس و شیراز که یک شهر دانشگاهی با ۱۶۰۰ متخصص و نیروی کافی پزشک عمومی، اگر به علت نداشتن زیرساخت اشتباه بوده، در سایر مناطق ۱۵-۱۰ سال که سهل است، بیشتر از این سالها هم نمیتوان برنامه پزشک خانواده را عملیاتی کرد. چاره کار این است که مسوولان صرفنظر از نگاه سیاسی با استفاده از تجارب همه نیروها بالاخص تجارب میدانی پزشکان خانواده و توصیههای راهبردی سازمانهای بینالمللی که پروتکلهای مشخصی برای حداقل امکانات لازم برای شروع برنامه پیشنهاد کردهاند، برنامه پزشکی خانواده را اجرایی کرد؛ قبل از آنکه زیرساختهای اساسی برنامه را که مهمترین آن نیروی تربیت شده پزشک عمومی است، به دلیل سیاستهای ناکارآمد از دست بدهیم.