دکتر محمدهادی صادقی
عضو مجمع عمومی نظام پزشکی
نظام پزشکی اهداف و وظایف و اختیاراتی دارد که انجمنها را در رسیدن به اهداف علمی و گاه صنفی خود یاری رسانده و با همکاری نزدیک، منجر به بهبود کارایی انجمنها میگردد. انجمن پزشکان عمومی شاخصههایی دارد که ضرورت ارتباط نزدیک با سازمان نظام پزشکی را دوچندان میکند. شاخصههایی مختص به خود که هیچ انجمن دیگری نمیتواند مدعی چنین وضعیتی شود.
اگرچه در تمام انجمنها اعضای رسمی بخشی از تحصیلکردگان شاغل در آن حوزه را در بر میگیرد اما با نگاهی به پزشکان عمومی و نیازها و سخنان این اعضا درمییابیم که عملاً همه پزشکان عمومی، خود را عضوی از انجمن دانسته و انتظار حمایت و پیگیری مشکلات پزشک عمومی را دارند و از طرف دیگر از نظر تعداد اعضای رسمی نیز بهعنوان پرجمعیتترین انجمن شناخته میشود.
البته دلایل دیگری که گاه اهمیت بیشتر و کارکردی دارد ارتباط نزدیک انجمن با نظام پزشکی بهعنوان یکی از جایگاههای تاثیرگذار را گوشزد میکنند. پزشکان عمومی گیت کیپر و خط اول سلامت و درمان نظام سلامت و درمان کشورند. سنگ زیرین آسیاب برنامه زیربنایی پزشک خانواده، پزشکان عمومی هستند و پزشکان عمومی ارتباطی حلقه مانند با سایر ارکان ارایه دهنده خدمات سلامت و درمان دارند. اورژانس بیمارستانها تا خدمات ملموس جامعه توسط این گروه ارایه میشود. محرومترین نقاط کشور پزشکان عمومی را میشناسند و به دلایل متعدد این گروه از پزشکان در نگاه جامعهنگر، جایگاه بعضاً نادیدهِ گسترده و ثقیلی را حافظ هستند.
نمایندگان منتسب به این جایگاه در صورت آگاه بودن به این جایگاه واقعی و خودباوری، در هیچ محفل تخصصی و فوقتخصصی و در هیچ محفل سیاسی و مدیریتی خود را در جایگاه دوم نخواهند دید و قادر به ارتقای واقعی سلامتِ جامعه از طریق توجه به بنیادهای سلامت خواهند بود. متخصصان و فوقتخصصان، فرماندار، استاندار و سایر جایگاههای دولتی و سیاسی محترم و مورد توجهاند. اما سخن این است که لازمه موفقیت برنامههای سلامت، توجه به نظرات کارشناسانه خط اول حفظ سلامت است و این الزام، اولویت درجه چندم نخواهد بود و با این نگاه و واقعیت بنیادین که سلامت و ارتقای وضعیت خدمات بهداشت و درمان مردم هدف اصلی این مجموعه است چنین روالی قابل هضم خواهد بود.
با این تفصیل، نمایندگی خط اول حفظ سلامت، شاخصهها و ویژگیهای خاص خود را خواهد داشت. بدین لحاظ نمایندگی پزشکی عمومی در ارکان کلان سازمان نظام پزشکی بایستی با دیدی کارشناسانه و مطالبهگر مورد توجه و نظارت منتخبین قرار گیرد.
کسب اعتماد از تمام اعضای پزشک اعم از عمومی، متخصص و فوق تخصص توسط فعالان طب عمومی، ضرورت دارد چرا که بخشینگری از آفات کارکرد مطلوب و قطعاً آسیب زننده بهنظام سلامت کشور خواهد بود. تعامل با تمام ارایهدهندگان خدمات سلامت و مدیریتهای تأثیرگذار خارج از دانشگاههای علوم پزشکی یک ضرورت اصیل است. با چنین دیدگاه صادقانهای ارتقای سلامت کشور و بالطبع آن ارتقا جایگاه طب عمومی به وضعیت واقعی خود حاصل خواهد شد و همچنین حضور پزشکان عمومی در جایگاههای مختلف تصمیمگیر با دافعه غیرمنطقی مواجه نخواهد شد.
در سطح انتهایی در انتخابات نظام پزشکی رکن شورایعالی قرار دارد که تعریف این تعامل ضرورتی دوچندان دارد. طب عمومی و دیدگاه انجمن پزشکان عمومی در این جایگاه دیدگاهی فراگیر و همهجانبهنگر بوده و الزاماً پیگیری منافع اختصاصی انجمن را به منافع کلی جامعه پزشکی اولویت نخواهد داد که تجربه حضور افراد شاخص انجمن چنین وضعیتی را شهادت میدهد. این دیدگاه رد کننده توجه به مطالبات پزشکان عمومی و طب عمومی نخواهد بود چرا که منافع و اعتلای طب عمومی با پیگیری اصولی توسط منتخبین خود نه تنها در تضاد با منافع عام قرار ندارد که در همان راستا تعریف میگردد.
از طرف دیگر بررسی کارایی و کیفیت حضور پزشکان عمومی و اعضای مورد حمایت از سایر گروهها در ارکان سازمان نظام پزشکی و بهخصوص شورایعالی با توجه به حمایت یک نهاد انتخابی به نام انجمن پزشکان عمومی، از الزامات درون تشکیلاتی انجمن خواهد بود. شورایعالی نظام پزشکی رکنی موثر در این سازمان و بلکه در نظام سلامت کشور است. در شورایعالی ۲۵ نفر منتخب، نقش نمایندگی کل جامعه پزشکی کشور اعم از متخصص و فوق تخصص و عمومی و سایر حوزههای مرتبط اعم از دندانپزشک، داروساز، علوم آزمایشگاه، ماما و گروه پروانهدار را در سطح کل کشور را ایفا میکنند. در دورههای اخیر پزشکان عمومی نقشی اساسی در انتخاب این اعضا ایفا کردهاند. «کمیت» و بسیار مهمتر از آن «کیفیت» حضور پزشکان عمومی در شورایعالی شاخصی است که به جد باید مورد بررسی و توجه اعضای انجمن منتخبین و هیات مدیره قرار گیرد.
در دوره حاضر که به انتها نزدیک شده است، تعداد پزشکان عمومی منتخب شورایعالی نظام پزشکی و نیز تعداد ورودی از کل اعضای شورایعالی که مورد تایید این انجمن تأثیرگذار بودهاند، یک مثال عملی است. قطعاً انجمن نقشی موثر در این انتخابات دارد؛ بنابراین بررسی کارنامه انتخاباتی انجمن بهعنوان یک مطالبه سازمانی بایستی مورد بررسی دقیق اعضای هیات مدیره قرار گیرد. بررسی و تحلیل میزان حضور، نقش آفرینی در حل یا کاهش مشکلات موجود، همراهی، موفقیت و ارایه طرحهای آینده نگر توسط اعضایی که عنوان نمایندگی انجمن را بر خود داشتند با توجه به اهداف فرا انجمنی نظام پزشکی و اهداف مشترک انجمن و سازمان، در تدوین استراتژی کلان، انجمن از یکطرف و برسی میزان همراهی و کارایی اعضایی معرفی شده از سایر گروههای پزشکی در ائتلاف مورد حمایت انجمن، امری لازم و ضروری است.
شاخصههایی چون فواید ترکیب انتخاب شده، طرح و پیشنهادهای اجرایی شده یا حداقل مصوب شده حاصل کار مشترک اعضای پزشک عمومی شورایعالی، تعداد جلسات مشترک هماهنگی و همگرایی این منتخبین که امانتدار یک فکر جمعی بوده و بر این اساس انتخاب شدند، میزان همراهی سایر اعضای مورد حمایت انجمن از گروههای مختلف پزشکی و میزان موفقیت کار جمعی در راستای اهداف عالی سازمان، از مثالهای این بررسی است.
بررسی و ارایه بیلانکاری مشترک اعضای منتخب، بهعلاوه نتیجهگیری از خروجی فعالیت جمعی این منتخبان، توسط هیات مدیره جدید- حداقل به اعضای پزشک عمومی رایدهنده مجمع- کاری است صنفی و مدنی که به پاسخگویی و امانتداری بیشتر در دوره آتی و دورههای آتی منتج شده و امری مبارک و ارتقایی آشکار برای فعالیتهای تشکیلاتی انجمن محسوب خواهد شد. بهعلاوه این رویکرد نوعی قدردانی از وقت گذاران توانمند و خوش فکر و آگاه ساختن کارشناسانه و دوستانه دیگران از وجود ناظر آگاه و بینا بر امانت داری منتخبین و دوری از رها شدن پس از کسب آرا خواهد بود. اتخاذ چنین رویهای، اعضای پزشک عمومی و منتخب در شورایعالی و نیز دیگر اعضای مورد حمایت انجمن را از احتمال تاییدکنندگی، روزمرگی و منفعل بودن دور کرده و ایشان را به مبتکر و بازیگر فعال شورایعالی تبدیل خواهد کرد.
از طرف دیگر ضرورت پاسخگویی به چنین سوالاتی، اتخاذ یک رویه پاسخگویی مستمر است. جایی که فعالان و حاضران تریبونی یابند جهت ارایه کارکرد خود و احیاناً طلب حمایت و یاری از طرحها و ایدههای مفید. راهکار ارایه بیلان «سالانه» در جمع اعضای شورای هماهنگی استانهای انجمن یا اعضا پزشک عمومی مجمع میتواند یک راه حل باشد. فراموش نکنیم حضور موفق رییس محترم فعلی انجمن در دوره پیشتر که موافق و مخالف، بر طرحریزی، ارایه برنامه و عملی کردن پیشنهادها و استراتژیهای مفید و آینده نگر توسط ایشان، صحه میگذاردند. بنابراین چنین نقشآفرینی نه تنها ممکن بلکه قطعاً حفظ امانت و ضروری خواهد بود.