دکتر مهدیار سعیدیان
سایت انجمن پزشکان عمومی ایران: اشاره: پزشک عمومی است. همکلاسی دوران دانشکده بودیم. تازه پس از چند سال کار در شهرهای دور افتاده توانسته بود پروانه کار در یکی از شهرهای بزرگ را بگیرد. با کلی وام و قرض و قوله در حاشیه شهر مطبی اجاره کند و به طبابت بپردازد. از همان دوران دانشجویی اهل پژوهش بود و الان هم پزشک با سوادی بود. چند ماه بعد از افتتاح مطبش به دیدنش رفتم. بسیار افسرده و دلمرده بود. میگفت: «امان از این درمانگاههای دولتی و خیریه این اطراف! با ۴۰۰۰ تومان مریض ویزیت میکنند و در هر شیفت حدود ۲۰۰ مریض با دو پزشک میبینند که در بسیاری موارد مشکلات بیماران missed میشود. ما هم ناچاریم نصف تعرفه مصوب از بیمار بگیریم تا در این رقابت بمانیم!
با پدیده ارزان فروشی خدمات پزشکی همگی همکاران آشنا هستند. اما آنچه این مشکل را تشدید کرد بدون شک وزارت بهداشت و طرح تحول سلامتش بود. طرحی که پزشکان دولتی را با تاخیر پرداخت کارانه مستأصل کرده و از سوی دیگر مطبهای خصوصی به ویژه مطبهای پزشکان عمومی را یک به یک به تعطیلی میکشاند.
چرا ارزان فروشی خدمات پزشکی تخلف است؟
ممکن است عدهای بگویند که یک پزشک یا دندانپزشک یا داروساز» نیکوکار «دوست دارد کار خیر کند و ویزیت کمتری از مریض بگیرد. مساله اینجاست که اولا اغلب این موارد تبلیغات و عوام فریبی است. ثانیا خدمات پزشکی استاندارد و با کیفیت دارای یک قیمت تمام شده است که اگر قرار باشد، تعرفههای مصوب که حداقل تعرفه قابل قبول است و هرساله با اعتراض صنف پزشکی روبرو میشود، رعایت نشده و برای جذب بیمار درصدی هم تخفیف بخورد، بدون شک خدمات ارائه شده از کمیت و کیفیت لازم برخوردار نخواهد بود و در نهایت آنچه که تهدید خواهد شد، سلامت آحاد مردم خواهد بود. در واقع طبق قانون همانگونه که گرانفروشی تخلف است، ارزان فروشی نیز تخلف به حساب میآید!
«محاسبه قیمت کمتر و یا خودداری از دریافت تعرفه بر اساس مواد ۶، ۱۰ و ۱۴شرح وظایف و تخلفات صنفی حرفهای آیین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفهای شاغلین حرفههای پزشکی فاقد وجاهت قانونی بوده و مجازات دارد.» شرح مجازاتها نیز به صورت محرومیت دائم و موقت از اشتغال متخلف، و توبیخ و درج در پرونده بیان شده است.
پدیده دیگری که این روزها بسیار شایع شده شبکههای فروش خدمات پزشکی اینترنتی به ویژه در حوزه پوست و زیبایی هستند. از جمله مشهورترین این سایتها میتوان به «نت برگ»، «تخفیفان» و «الیتان» اشاره کرد که علنا با کاهش کف تعرفهها و شکستن قیمت پزشکان را استثمار میکنند. بسیاری از پزشکان تازه کار و کلینیکهای پوست هم ناچار تن به این بازار رقابت کاذب میدهند. با وجودی که سازمان نظام پزشکی مدتها پیگیر شکایت از این شرکتها به ویژه «نت برگ» به عنوان یکی از دلایل اصلی ارزان فروشی خدمات پزشکی بوده اما ظاهرا این مجموعه پشتوانه و «حامیان قوی» دارد.
از سوی دیگر مدتی است که در شهرهای بزرگ شرکتی تحت عنوان «آوای سلامت صبا» کارتهای خدمات درمان صادر میکند! فعالیت این شرکت به این شکل است که با پزشکان و کلینیکها قراردادی منعقد میکنند که در ازای معرفی آنها به بیماران، پزشکان به بیمارانی که از طرف آنها با داشتن «کارت سلامت» مراجعه میکنند، تخفیف چند درصدی میدهند. از سوی دیگر با گروههای مختلف کارمندان و کارگران و سازمانها تماس میگیرند و با تبلیغ پزشکان به اصطلاح عضو طرحشان در ازای دادن کارت سلامت مبلغی سالانه از آنها دریافت میکنند. در واقع مبلغی را در ازای یک کارت از افراد میگیرند، بدون اینکه کمترین خدمتی برای مردم ارائه دهند، برخی پزشکان هم متأسفانه برای جذب مریض با ارائه تخفیف به بیماران دارای کارت سلامت ارزان فروشی میکنند. البته درست است که کار این شرکت جرم محسوب نمیشود ولی در واقع رفتاری مخالف شأن پزشکی صورت میگیرد. در این بین تنها این موسسه مبالغ هنگفتی سالانه به جیب مبارک میزند!
البته قطعا با توسعه کار این موسسات هر روز پزشکان بیشتری مجبور به پیوستن به این دور باطل میشوند تا از قافله عقب نمانند!
از آنجا که رفتار این شرکتها به عنوان دلال و واسطه گر در هیچ جای قانون پیش بینی نشده است، در نهایت به شخصیت حرفهای پزشکان و نظام سلامت آسیب میرسد.
به هر حال با تمام این تفاصیل به نظر میرسد راه مقابله با ارزان فروشی در حوزه دارو و درمان در درجه اول برخورد قاطع سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت با ارزان فروشی و پیگیری قضایی شرکتهای تخفیفی و دلال و از سوی دیگر «اتحاد پزشکان و تحریم این مراکز» البته با حمایت همه جانبه مسوولان وزارتخانه و نظام پزشکی است.