تاریخچه‌ انجمن‌های علمی در ایران

تاریخچه تشکیل انجمنهای علمی در ایران با تشکیل ”جمعیت فیزیک و شیمی ایران“ در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی با اجتماع تعداد کمی از فیزیکدانان کشور در آزمایشگاه فیزیک دانشکده علوم دانشسرای عالی آغاز شد. اما دیری نگذشت که به علت نبود ارتباطی منسجم و تعریف شده بین اعضاء، فعالیت این انجمن متوقف شد.

در حدود سال ۱۳۲۰ ”کانون مهندسین ایران“، ”مجمع وکلای دادگستری“ و ”انجمن مامایی ایران“ نیز فعالیت خود را آغاز کردند. در دهه ۱۳۳۰، ”انجمن پزشکی“ فعالیت خود را شروع و در سال ۱۳۴۰ به انتشار نشریات مختلف گروههای پزشکی اقدام کرد.

در این دوره، که دوره اول فعالیت انجمن‌های علمی ایران نامیده می‌شود، گروههای کشاورزی، علوم پایه و علوم انسانی فعالیت چشمگیری نداشتند. البته در این دوره، محفل‌های خصوصی و غیررسمی از استادان و دانشوران نیز تشکیل شد.

دوره‌ دوم فعالیت انجمنهای علمی سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۷۰ را در بر می‌گیرد. در این دوره نقش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در تشکیل انجمنهای علمی محسوس بود. در واقع بیشتر انجمنهای علمی با کمک این وزارتخانه تشکیل شدند. این امر نتیجه آگاهی از نقش انجمنها در پیشبرد علم بود. شکل‌گیری انجمنهایی مانند ”انجمن ریاضی“، ”انجمن مدیریت“، ”انجمن حسابداری“ و ”انجمن روانشناسی“ با کمک وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در آن سالها و تصویب طرح تشکیل انجمنهای علمی از سوی شورای هماهنگی دانشگاهها، جلوه‌های بارز آن رویکرد است.

به این ترتیب تا سال ۱۳۵۷، تعداد ۷۸ انجمن علمی در گروههای علوم پزشکی، علوم پایه، کشاورزی، فنی و مهندسی و علوم انسانی فعالیت خود را آغاز کردند.