ابولا چیست؟ What Is EBOLA

Related Articles

اینفودمی (همه‌گیری اطلاعات بد)

6 می 2020

چگونه جزیره‌ ای در ژاپن ، در نبرد با بیماری کووید – ۱۹ ، از یک “الگوی برتر” به “درس عبرت” تبدیل شد!!

4 می 2020

طب سنتی چینی در حال دریافت مجوز از وزارت بهداشت

24 ژوئن 2015

ترجمه و تلخیص: دکتر سونیا معصومی*

ابولا یک بیماری کشنده ویروسی مشترک بین انسان و دام است که پس از ورود به بدن، سلول­ها را کشته، بسیاری از آن­ها را تخریب کرده، سیستم ایمنی بدن را از بین برده و باعث خونریزی شدید تقریباً در تمام ارگان­های بدن شده و بیماری بسیار هولناکی است.

۳۳ مورد شیوع ابولا تا سال ۱۹۷۶ گزارش شده است. این بیماری ابتدا از گینه شروع شد و سپس به لیبریا، سیرالئون و نیجریه گسترش یافت، ولی دانشمندان در ابتدا آن را درسال۱۹۷۶ در جمهوری دمکراتیک کنگو تشخیص داده و به دلیل رودابولا که در کنگو جریان دارد نام ویروس را ابولا گذاشتند. اما بزرگ­ترین شیوع آن درسال ۲۰۱۴ در غرب آفریقا اتفاق افتاد و این شیوع بسیار وخیم­تر و کشنده­تر از شیوع قبلی بود و بیش از هزاران نفر را مبتلا کرد و بسیاری را به کام مرگ فرستاد.

عامل ویروس ابولا چیست؟

ویروس متعلق به خانواده Filoviridae بوده و دانشمندان آن را Filovirus می­نامند.

این ویروس ۵ نوع ساب تایپ دارد که ۴ نوع آن می­تواند افراد را مبتلا کند. ساب تایپ­های آن بسته به مناطقی که در آن شناخته شده­اند تقسیم می­گردند. این مناطق شامل:

1. Bundiliga (منطقه­ای در غرب اوگاندا)

2. Restone (ویرجینیا آمریکا)

3. سودان

4. Taï Forest  (که قبلاً ساحل عاج نامیده می­شد)

5. زئیر

ویروس ابولا بیشتر در یک نوع خفاش آفریقایی وجود دارد و مشترک بین انسان و دام است. انسان­ها می­توانند آن­ را به یکدیگر منتقل کنند. حیوانات دیگری هم عامل آن شناخته می­شوند مانند:

1. شمپانزه ۲- بز کوهی جنگلی۳- گوریل ۴-میمون­ها ۵- خارپشت

در افرادی که از حیوانات آلوده جنگلی نگهداری کنند ویروس می­تواند از راه مایعات و خون آلوده به آن­ها منتقل شده و اگر فرد مبتلا شود می­تواند به دیگران انتقال دهد.

راه­های انتقال کدامند؟

نشستن در کنار فرد مبتلا، هوا، غذا و آب بیماری را منتقل نمی­کند، اما بوسیدن شخص مبتلا و یا خوردن و آشامیدن مشترک با او خطرناک بوده و می­تواند عامل ابتلا باشد. راه­های ابتلا عبارتند از: شیر مادر، مدفوع، بزاق، مایع منی، عرق، ادرار بیمار.

براساس تحقیق CDC (مرکز کنترل و پیشگیری بیماری­ها) ویروس ابولا ۳ ماه می­تواند در مایع منی زندگی کند. افراد در اثر تماس با این مایعات از طریق چشم، دماغ، دهان و پوست زخمی مبتلا می­شوند. کارکنان بهداشتی به دلیل تماس با فرد و مایعات بدن این افراد در معرض ابتلا هستند و بیماری می­تواند از طریق وسایل آلوده بیمار مانند سوزن و یا ارتباط با حیوان آلوده نیز منتقل گردد.

به نظر می­رسد ابولا فقط از طریق پستانداران به انسان منتقل شده و به نظر نمی­رسد که حشرات مانند پشه­ها عامل انتقال آن باشند.

علایم ابولا چیست؟

سردرد، دردعضلانی، درد معده و سرفه و تب بالای ۳۹ درجه از علایم شایع بیماری هستند و اگر بیماری شدیدتر شود استفراغ، اسهال، کبودی و خونریزی بدون ضربه از چشم­ها و لثه را می­تواند به دنبال داشته باشد.

ابتلا به بیماری ممکن است ۲-۲۱ روز باشد، اما اغلب ۸ تا ۱۰ روز است. طبق اظهارنظر CDC، سه هفته طول می­کشد تا علایم ظاهر شوند. علایم اولیه می­توانند تشابه شدیدی با دیگر بیماری­ها مانند: آنفلوآنزا، مالاریا و تب تیفوییدی داشته باشند. برای جلوگیری از انتقال ویروس، افراد مبتلا باید ایزوله شوند.

وقتی شخصی علایم ویروس را داشته باشد، آزمایش خون می­تواند ویروس ابولا را نشان دهد. در آزمایش خون کاهش WBC و پلاکت خون و افزایش آنزیم­های کبدی را مشاهده می­کنیم. بنابراین اگر شخصی تب بالای ۳۹ درجه داشته و علایم در ارتباط با ابولا در او مشاهده گردید باید فوراً تحت مراقبت­های پزشکی قرار گیرد. اگر شخصی از ابولا بهبود یافت و آنتی بادی­های بیماری در خون او توسعه یافت دال بر تأیید بیماری بوده و پزشک می­تواند فعالیت­های فرد و کسانی را ­که با او در ارتباط بوده­اند با احتمال اینکه ممکن است ابولا داشته باشد تحت کنترل بگیرد.

آیا واکسنی برای ابولا وجود دارد؟

تاکنون هیچ روش درمانی و واکسنی که بتواند از ابولا جلوگیری کرده و یا آن را درمان کند مورد قبول واقع نشده و دانشمندان داروهای مختلفی را بر روی حیوانات آزمایش کرده­اند که به نظر می­رسید ممکن است موثر باشد، ولی تجربه روی انسان تاکنون صورت نگرفته است. محققان مطالعاتی روی ۲ واکسن جدید که می­تواند از ابولا جلوگیری کند انجام داده­اند ولی هنوز برای مشاهده بی­خطر و موثر بودن آن­ها لازم است روی افراد بیشتری آزمایش شود.

درمان

داروهای زیادی برای از بین بردن ویروس وجود نداشته و کارکنان بهداشتی علایم ظاهری را درمان کرده و مراقبت­های اولیه را انجام می­دهند که شامل: ۱- مایع درمانی و هیدراته کردن بیماران ۲- اکسیژن­تراپی ۳-متعادل نگهداشتن فشارخون ۴- درمان عفونت­های موجود و مشترک و آن­هایی که ممکن است به وجود بیاید ۵- بالانس الکترولیت­ها است.

طول عمر بیماران وابسته به سیستم ایمنی­شان بوده که چگونه کار می­کند و هرچه مراقبت­های پزشکی زودتر انجام شود، شانس بهبودی آن­ها بیشتر است.

جلوگیری از ابولا

افراد برای محافظت خود از ابولا باید اقدامات زیر را انجام دهند:

1. اجتناب از تماس با ترشحات بدن و خون بیمار

2. آموزش برای شناخت و چگونگی جلوگیری از ابتلا به بیماری

3. رعایت دقیق بهداشت دست­ها شامل شستن دست­ها با آب و صابون و ضدعفونی کننده­های الکلی

4. خودداری از درگیر شدن با مراسم کفن و دفن بیمارانی که از ابولا مرده­اند مانند دست زدن به بدن بیمار

5. اجتناب از دست زدن به وسایلی که برای فرد مبتلا به ابولا به کار گرفته شده است مانند: لباس، سوزن یا تجهیزات پزشکی

6. دور کردن بیماران مبتلا از دیگران و کنترل کسانی (کارکنان بهداشتی– درمانی و تکنسین­های آزمایشگاه) که با بیماران در تماس بوده­اند و ایزوله کردن آن­ها به مدت ۲۱ روز. باید اقدامات احتیاطی بسیار دقیق به عمل آورده و علاوه بر ایزوله کردن بیماران، پوشیدن گان، دستکش و ماسک و محافظت از چشم­ها در هنگام تماس با فرد آلوده ضروری است.

برنامه­ریزی دقیق برای دفع مواد زاید و عفونی نیز در پیشگیری از بیماری حیاتی است. خدمتکاران باید از محلول ضدعفونی­کننده برای تمیز کردن سطوح مکان­هایی که ممکن است با ویروس ابولا در تماس باشد استفاده کنند.

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی مرگ و میر ناشی از ابولا ۵۰ درصد بوده و براساس اینکه چه نوع ویروسی بیمار را آلوده کرده باشد این میزان تغییر می­یابد. طبق گزارش آژانس سلامتی کانادا میزان مرگ ومیر ویروس سودان و زئیر می­تواند تا ۹۰ درصد باشد.

* عضو هیات مدیره انجمن پزشکان عمومی رشت