انجمن پزشکان عمومی ایران پایگاه رسمی انجمن پزشکان عمومی ایران
Related Articles
دو سیاست پیشنهادی به وزارت بهداشت برای کاهش هزینه‌های خدمات پزشکی در ایران
دکتر محمد‌زکریا پزشکی
دانشیار پزشکی اجتماعی دانشکده پزشکی تبریز و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه
برای کاهش هزینه‌های خدمات پزشکی در ایران دو سیاست زیر به وزارت بهداشت پیشنهاد می‌شود:
۱) نسخه‌نویسی اجتماعی (Social Prescribing) توسط پزشکان:
بسیاری از بیماران روانی و جسمی، اختلالاتی در شرایط زندگی خود دارند که بهبود نسبی و یا کامل این اختلالات می‌تواند منجر به درمان کامل بیماران و یا حداقل کند شدن سرعت پیشرفت بیماری و بهبود پیش آگهی بیماران شود. پژوهشی در سال ۲۰۱۱ در آمریکا نشان داد که هشتاد درصد پزشکان سطح اول ارائه خدمات پزشکی معتقدند پاسخ دادن به نیازهای اجتماعی بیماران به اندازه ارایه خدمات درمانی به بیماران اهمیت دارد. نسخه‌نویسی اجتماعی توسط پزشکان یک رویکرد علمی و انسان‌دوستانه‌ای است که در آن بیماران با شرایط زندگی ناسالم به خیرین، شهروندان داوطلب، موسسات خیریه و تشکل‌های مردمی مرتبط با تعیین‌گرهای اجتماعی سلامت معرفی می‌شود. این معرفی توسط Link Worker که با پزشک همکاری دارد صورت می‌گیرد. موسسات خیریه و سایر گروه‌های مردمی بدون کوچک‌ترین مداخله مستقیم در جسم و یا روان بیماران معرفی شده و صرفا با رویکرد «ترمیم شرایط زندگی ناسالم بیمار»، به شفا یافتن بیمارکمک شایانی می‌کنند. من چنین رویکردی را پزشکی پیرامونی (Peripheral Medicine) نامیده‌ام؛ چون تمرکز نه بر روی جسم و روان بلکه بر فضای پیرامونی جسم و روان می‌باشد. مثلا بر اساس نوع نیاز اجتماعی بیمار، اقداماتی مانند حمایت تغذیه‌ای از بیمار، بهبود وضعیت محل سکونت بیمار توسط مهندسین عمران داوطلب، کاستن از استرس‌های شغلی بیمار، به عضویت درآوردن بیمار در گروه‌های ورزشی و یا هنری و مشارکت اجتماعی بیمار به‌عنوان یک شهروند داوطلب در پیشبرد سلامتی جامعه صورت می‌گیرد. برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نسخه‌نویسی اجتماعی بار مراجعه بیماران به کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها را به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد. بر اساس بند یازدهم سیاست‌های کلی سلامت به وزارت بهداشت پیشنهاد می‌شود برای پیدا کردن راهکارهایی در جهت اجرای سیاست نسخه‌نویسی اجتماعی در ایران، زمینه‌های گفتگوی علمی در بین خیرین، شهروندان داوطلب، موسسات خیریه و تشکل‌های مردمی مرتبط با تعیین‌گرهای اجتماعی سلامت را فراهم کند. راهکارهای منتج از این گفتگوها می‌تواند توسط مجمع استانی سلامت هر کدام از استان‌ها جمع‌آوری و به مجمع ملی سلامت ایران ارسال شود. مجمع ملی سلامت در نهایت می‌تواند جمع‌بندی این راهکارها را به شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور ارسال کند.
۲) پیشگیری سطح چهارم (Quaternary Prevention):
برخی از اقدامات تشخیصی، درمانی و حتی پیشگیرانه پزشکی نه فقط در ایران بلکه در سراسر دنیا غیرضروری است. این اقدامات غیرضروری پزشکی، نه تنها هزینه سنگین به کشورها تحمیل می‌کنند بلکه در برخی موارد سلامتی مردم را به خطر می‌اندازند. پیشگیری سطح چهارم یک رویکرد علمی و اخلاقی است که در آن پزشک، بیمار و کل مردم با همکاری همدیگر از انجام اقدامات تشخیصی، درمانی و حتی پیشگیرانه پزشکی، که غیرضرروی می‌باشند، پیشگیری می‌کنند. پیشگیری سطح چهارم به‌عنوان مکمل نسخه‌نویسی اجتماعی می‌تواند هزینه خدمات پزشکی را کاهش داده و از آسیب‌های ناشی از عوارض خدمات پزشکی غیرضروری پیشگیری کند. بر اساس بند ۴-۹ سیاست‌های کلی سلامت، به وزارت بهداشت پیشنهاد می‌شود با همکاری دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی تخصصی و فوق‌تخصصی به‌طور مداوم اقدامات غیرضروری تشخیص، درمانی و پیشگیرانه پزشکی تعیین شده و برای آگاهی عموم مردم، به‌ویژه پزشکان منتشر شود. رویکرد Choosing Wisely در سال‌های اخیر در آمریکا، کانادا، استرالیا و انگلستان، تلاشی است برای تعیین و انتشار اقدامات غیرضروری تشخیصی، درمانی و پیشگیرانه پزشکی.
منبع: سایت معاونت اجتماعی وزارت بهداشت
