انجمن پزشکان عمومی ایران پایگاه رسمی انجمن پزشکان عمومی ایران
Related Articles
دکتر سوزان حجت
معاون آموزش و پژوهش مرکز کنترل و پیشگیری سرطان آلاء (مکسا)
بهمناسبت برگزاری سمینار مراقبتهای حمایتی ویژه در سرطان توسط انجمن پزشکان عمومی ایران (۱۲ تا ۱۴ تیر ۱۳۹۸، تهران، مرکز همایشهای رازی)
مقابله با سرطان یکی از معضلات جامعه مدرن بهشمار میآید. تا اوایل دهه ۸۰ میلادی گمان بر این بود که معالجه سرطان فقط از طریق راههای کلاسیک درمانی نظیر شیمیدرمانی، جراحی و رادیوتراپی ممکن است. در اواخر قرن بیستم راههای نوین درمان نظیر درمان مبتنی بر سلولهای بنیادین و سایر شاخههای سلتراپی، چشماندازهای جدیدی را برای درمان این بیماران هموار کرد. ولی آنچه که به صورت بنیادین کیفیت زندگی بیماران مبتلابه سرطان را تغییر داد، ورود مراقبتهای نخست تسکینی و پس از آن مراقبتهای حمایتی به مقوله درمان بود. هدف از این مراقبتها در ابتدای راه، جوابگویی به نیازهای جسمانی بیماران در روزهای پایانی زندگی بود. طی ۳۰ سال گذشته با پیوستن رشتههای مختلف علوم پزشکی به این خدمات، تخصصی شکل گرفته است که خصوصیت چند رشتهای بودن آن به نیازهای متعدد بیماران در تمام طول درمان پاسخ میدهد.
اهمیت روزافزون مراقبتهای حمایتی تسکینی، سازمان جهانی بهداشت را بر آن داشت که چهارمین گام کنترل سرطان را پس از پیشگیری، تشخیص بههنگام و درمان، مراقبتهای حمایتی-تسکینی اعلام کند. این مراقبتها شامل اقدامات همهجانبه و بینرشتهای برای کنترل علایم جسمانی، درمان مشکلات روحی، پاسخگویی به نیازهای معنوی و کمکرسانی در زمینه مشکلات اجتماعی است. هدف از این اقدامات ارتقای کیفیت زندگی بیمار، خانواده و مراقبین وی است.
طبق آخرین تحقیقات بینالمللی علاوه بر ارتقای کیفیت زندگی، بهره گرفتن از مراقبتهای حمایتی-تسکینی از بدو تشخیص بیماری، باعث افزایش طول عمر و کاهش اقدامات تهاجمی در طول درمان میشود.
تعداد بیماران مبتلابه سرطان در ایران ۸۰۰ هزار تخمین زده میشود. بر طبق آخرین آمارها هر سال حدود ۱۰۰ هزار بیمار بر این تعداد افزوده میشود. با در نظر گرفتن اینکه افزایش سن، خطر ابتلا به بیماری سرطان را بیشتر میکند، در سالهای آینده به علت پیش رفتن جامعه به سمت پیری تعداد بیماران مبتلابه سرطان افزایش چشمگیری خواهد داشت.
مرگومیر ناشی از سرطان بالغ بر ۶۵ هزار مورد در سال گزارش شده است. با احتساب اینکه علاوه بر بیمار، خانواده وی نیز باید از مراقبتهای حمایتی تسکینی بهره گیرد، فقط برای روزهای پایان عمر، هر سال متجاوز از ۱۷۰ هزار نفر نیازمند این خدمات هستند.
در ایران مراقبتهای حمایتی تسکینی بسیار نوپاست و تربیت نیروی متخصص برای مقابله با این معضل و سازماندهی خدمترسانی به این بیماران نیاز به زمان قابل ملاحظهای دارد. علیرغم ورود مراقبتهای حمایتی تسکینی به حیطه درمان بیماریهای صعبالعلاج، اغلب کشورهای پیشرفته دنیا هنوز قادر به پاسخگویی به کلیه نیازهای بیماران نیستند.
برای کنترل علایم جسمانی به ویژه در روزهای پایانی حیات، خارج از چارچوب اقدامات تخصصی، بسیاری از مشکلات این بیماران در حیطه مهارتهای پزشکان عمومی جای میگیرد. از این رو وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در دو سال اخیر نگاه ویژهای به ضرورت آموزش مراقبتهای تسکینی بهخصوص برای پزشکان عمومی داشته است. مرکز پیشگیری و کنترل سرطان آلاء (مکسا) اولین و بزرگترین مرکز ارایهدهنده خدمات حمایتی تسکینی، به صورت رایگان، به بیماران مبتلابه سرطان در ایران است.
با تجربه درمان و خدمترسانی به بیش از ۱۷ هزار بیمار مبتلابه سرطان و در راستای اهداف وزارت بهداشت درمان و آموزش عالی، مکسا ارایه آموزشهای تخصصی در این زمینه را در اولویت برنامههای خویش قرار داده است. ازآنجاکه انجمن علمی پزشکان عمومی ایران که همواره در جهت اعتلای مهارتهای پزشکان عمومی تلاش میکند، با انعقاد تفاهمنامهای آموزشهای این حیطه را به عهده مکسا گذاشته است. برای معاونت آموزش و پژوهش مکسا افتخار بزرگی است که همگام با انجمن علمی پزشکان عمومی ایران قدم کوچکی در این راه بردارد.
