گلایه پزشکان عمومی از نبود مرزهای مشخص برای حدود فعالیتها و شناخته شدن جایگاهشان اتفاق جدیدی نیست.
گلایهای که در پی اعتراضات برخی گروهها متخصصان به پزشکان عمومی در خصوص ورود به حیطههای تخصصی آنها دوچندان میشود. مشکلی که باعث شده دامنه خدمات درمانی پزشکان عمومی محدودتر شود و هر بار حتی به دلیل ارائه برخی خدمات واقع شوند. عدم پوشش بیمهای برای تجویز برخی خدمات نظیر ام.آر.آی و سی.تی.اسکن هم موضوع دیگری است که به حاشیه رانده شدن پزشکان عمومی دامن میزند و این فرضیه را در ذهن تقویت میکند که گویی خدمات سطح اول در ایران شناختهشده نیست.
طب عمومی مورد خدشه واقع شده
یک پزشک عمومی در گفتو گو با سپید از اعتراض مدام همکاران متخصصاش مبنی بر اینکه او به حدود حرفهای این متخصصان ورود کرده سخن میگوید. وی از برخورد معاونت درمان دانشگاههای علوم پزشکی برای تحتفشار قرار دادن پزشکان عمومی به خاطر ارائه خدمات پوست و زیبایی گله دارد و میگوید چرا پزشک عمومی که بهراحتی مدیریت اورژانس بیمارستانها را به عهده میگیرد نمیتواند برخی خدمات درمانی را تجویز کند و تحت حمایت بیمه باشد.
عباس کامیابی، رئیس انجمن پزشکان عمومی ایران براین باور است که حدود صلاحیتهای پزشکان عمومی در طول زمان بهعنوان یک طب جامعنگر و پایه مورد خدشه واقعشده است بنابراین کسانی که باید مدعی باشند پزشکان عمومی هستند نه متخصصان هر بخش.
وی میگوید: «خدشه به صلاحیت پزشکان عمومی هم از سطح پایین و هم از سمت متخصصان و فوق تخصصها بوده است. این در حالی است که در علمیترین نظامهای دنیا پزشک عمومی دروازهبان نظام سلامت هر کشور هستند و ورود بیمار به نظام سلامت از سوی پزشک عمومی است.»
لزوم بازتعریف حدود وظایف پزشکان
کامیابی از تعیین صلاحیتهای حرفهای پزشکان عمومی در یک کمیته خبر میدهد و میگوید: «در کمیتهای که برای تعیین حدود صلاحیتهای حرفهای است غیر از پزشکان عمومی اعضای متخصصان و دیگر پزشکان نیز هستند و بناست بررسی شود که در هر حوزه وظایف پزشک عمومی و متخصص چیست و هرکدام باید چه اقداماتی انجام دهند.»
وی مهمترین مانع اجرای سراسری پزشک خانواده را اراده دولت میداند و میگوید: «اراده دولت مهمترین چالشی است که مانع اجرای سراسری پزشک خانواده بوده است. اگر اراده دولت بهصورت عملی و جدی پشت اجرای این برنامه باشد؛ انجمن هم آماده است کمک کند.»
محمد جهانگیری معاونت نظارت و برنامهریزی سازمان نظام پزشکی پزشکان عمومی را سنگ بنای نظام سلامت میداند و میگوید: «بیشترین خدمات به خصوص خدمات سطح اول از سوی پزشکان عمومی ارائه میشود. بنابراین بیانصافی است که فکر کنیم آنها توانمند نیستند.»
وی اذعان دارد که پزشکان عمومی برای سالهای زیادی است که دچار بیمهری شدهاند و اضافه میکند: «در جامعه اینگونه القا کردهایم که برای دریافت هر نوع خدمت بهتر است به متخصص مراجعه کنیم درحالیکه این اتفاق اشتباهی است؛ حتی در کشورهای دیگر نیز چنین اتفاقی نمیافتد.»
لزوم ارجاع ۱۵ درصد خدمات درمانی به متخصصان
به گفته جهانگیری برخلاف تصور عموم پزشکان عمومی در ارائه خدمات عمومی تبحر بیشتری دارند و ارائه این خدمات برای متخصصان دشوارتر است.
وی میگوید: «طبق آماری که داریم حداقل ۸۵ درصد خدمات درمانی که از سوی مردم تقاضا میشود نیازی به مراجعه به متخصصان ندارد و در بالاترین سطح تنها ۱۵ درصد خدمات نیاز به ارجاع دارند. باید توجه داشت که این رقم در بعضی کشورها ۷ درصد و میانگین جهانی ارجاع به متخصصان تنها ۱۰ درصد است.»
جهانگیری با اشاره به تلاش سازمان نظام پزشکی برای ارائه خدمات سطح اول از سوی پزشکان عمومی، ماماها و دیگر اعضای حوزه نظام سلامت میگوید: «یکی از مهمترین راههایی که میتوان پزشکان عمومی را در این جایگاه نگهداشت و از تقاضای پزشکان برای متخصص شدن کاست، متناسبسازی درآمدهاست.»
جهانگیری ادامه میدهد: «ویزیت پزشک عمومی شاید یکپنجم یک پزشک متخصص باشد اما درآمدش نه یکپنجم متخصص بلکه نهایتا باید ۳۰ تا ۴۰ درصد کمتر از درآمد متخصصان باشد که یکی از راههای تحقق این امر تعریف ارزش نسبی خدمات است.»
رئیس انجمن پزشکان عمومی نیز با جهانگیری موافق است و در همین زمینه میگوید: «متاسفانه بخشهایی که بهنوعی دچار شیفتگی تخصصیشدهاند آرامآرام عرصه را بر پزشکان عمومی کم میکنند که یکی از مثالهای شاخص این موضوع تفاوت دهک درآمدی است. درحالیکه در ایران ما شاهد هستیم که تفاوتهای درآمدی حدود چندین برابر یا چند صد برابر است، در پیشرفتهترین نظامهای سلامت دنیا این تفاوت بیشتر از دو یا سه برابر نیست و لازم است حاکمیت برای متناسبسازی درآمدها ورود کند.»
مینا دارابی – روزنامه سپید – ۷ آذر ۹۴