انجمن پزشکان عمومی ایران پایگاه رسمی انجمن پزشکان عمومی ایران
Related Articles
مرگ عباس کیارستمی به مباحثه درباره حق بیمار برای آگاهی از روند درمانش منجر شد
سایت انجمن پزشکان عمومی ایران: آنچه در زیر می‌خوانید مقاله‌ی نشریه‌ی فرانسوی Guardian درباره‌ی روند بیماری، درمان و مرگ کارگردان نامدار کشورمان عباس کیارستمی است. این مقاله به ترجمه‌ی محمد کیوان در روزنامه‌ی سپید منتشر شده است.
فیلم‌ساز مشهور ایرانی، مرحوم عباس کیارستمی، در ۴ ژوئیه ۲۰۱۶ برابر با ۱۴ تیر ۱۳۹۵ در سن ۷۶ سالگی در فرانسه درگذشت. او در ایران چهار بار تحت عمل جراحی قرار گرفت اما تنها کمی قبل از مرگش در بیمارستانی در پاریس درباره شدت بیماری‌اش مطلع شد. در حاشیه مرگ این فیلم‌ساز افسانه‌ای ادعاهای مبنی بر اینکه وی در ایران از شدت بیماری خود اطلاع نیافته بود مطرح‌شده و باعث شعله‌ور شدن مناظره‌ای داغ بر سر حقوق بیماران از آگاهی یافتن از حقیقت بیماری آن‌ها شد.
به گفته بستگان کیارستمی، او در برابر تصمیم خانواده‌اش جهت انتقال به پاریس برای درمان مقاومت می‌کرد، اما دیگر خیلی دیر شده بود. دولت ایران اندکی پس از فوت وی تحقیقات رسمی را درباره مرگ او آغاز کرد و به گفته پسرش احمد کیارستمی خانواده او درصدد تنظیم شکایت قانونی علیه تیم پزشکی معالج عباس کیارستمی بوده‌اند. گزارش‌های متناقضی مبنی بر علت مرگ کیارستمی وجود دارد؛ هرچند خانواده او می‌گویند آن‌ها هرگز قادر به تصمیم‌گیری صحیح برای درمان و نجات زندگی وی نبوده‌اند چراکه پزشکان در رابطه با ماهیت بیماری کیارستمی به آن‌ها چیزی نمی‌گفتند.
بهمن پسر مرحوم عباس کیارستمی گفت: «ما درواقع در یک دالان تاریکی قرار داشتیم که قرار نبود در مورد آنچه اتفاق می‌افتاد مطلع شویم. تیم پزشکی از دادن هرگونه اطلاعات به ما و پدرم امتناع می‌کرد. پدرم قبل از مرگش به خاطر سکوت پزشکان عصبانی شده بود. با پدرم در بیمارستان تماس گرفتم و پرسیدم: این چه رازی است که حتی بیمار هم نباید از آن باخبر شود؟ پدرم معتقد بود که تنها در فرانسه خانواده‌اش از شرایط پزشکی وی به‌درستی آگاه شده بودند. در طول چهار ماه این اولین باری بود که پزشکان به ما در مورد بیماری و وخامت حال پدرم توضیحاتی می‌دادند.»
شکایت خانواده کیارستمی باعث برانگیخته شدن احساسات طیف وسیعی از مردم در جامعه ایران گردید. ایران کشوری است که اغلب بیماران در مورد شدت و وخامت بیماری به‌درستی مطلع نمی‌شوند. داریوش مهرجویی، کارگردان معروف ایرانی، هفته گذشته در مراسم بزرگداشت کیارستمی کنترل خود را از دست داد و گفت: «من از این حادثه که نتیجه بی‌دقتی و بی‌مسئولیتی جراحانی بود که کیارستمی را کشتند به‌شدت عصبانی هستم.» بنا بر گفته‌های پزشک فرانسوی کیارستمی، عمل جراحی اول وی خارج کردن پولیپ روده بود که به‌ِگفته یک مقام عالی‌رتبه ایرانی این عمل برای جلوگیری از گسترش سرطان انجام شد. جراحی‌های بعدی نیز جهت کنترل و مدیریت عواقب و عوارض ناشی از عمل پولیپ روده مانند مسمومیت خونی و عفونت ناشی از جراحی اول انجام گرفت.
مریم بهنام، پزشک عمومی ساکن لندن و فارغ‌التحصیل از ایران گفت: «حقوق و اختیارات بیمار به محرمانه ماندن اسرار پزشکی بیمار و همچنین مطلع شدن از شرایط بیماری به‌طور گسترده‌ای در ایران نقض می‌شود. گاهی اوقات به بیمار در مورد تشخیص بیماری چیزی گفته نمی‌شود؛ اما جالب اینجاست که عمو یا همسایه بیمار ممکن است این را بدانند!»
دکتر مجید هاشمی، متخصص و جراح ارشد چاقی در انگلستان گفت: «بیماران در ایران به‌اندازه بیماران انگلیسی از اختیار و حقوق بالایی برخوردار نیستند. در بریتانیا به ما گفته می‌شود که باید بیمار را در جریان هرگونه تصمیمی قرار بدهیم. این کار از نظر اخلاقی کاری پسندیده است اما در ایران اتفاق نمی‌افتد.»
دکتر پریناز مهنا، جراح پلاستیک و ترمیمی در بیمارستان سنت توماس لندن گفت: «آگاهی دادن به بیمار در ایران استاندارد نیست و عوامل فرهنگی باعث می‌شود که گاهی اوقات اعضای خانواده بیمار اطلاعات بیشتری نسبت به خود او از شرایط بیماری داشته باشند. در ایران این خانواده بیمار است که کنترل اوضاع بیمار را در دست دارد اما در بریتانیا این حق خود بیمار است که از شرایطش آگاهی کامل داشته و برای درمان تصمیم بگیرد. در بریتانیا هیچ‌چیز بدون اطلاع بیمار انجام نمی‌شود مگر در مواقع اورژانسی. در ایران شرایط به‌گونه‌ای دیگر است. من نمی‌گویم که در سراسر ایران به این صورت است اما در بیماری‌های خاص به‌خصوص بیماری‌های صعب‌العلاج خانواده صلاح می‌داند که برای حفظ شرایط روانی بیمار وی از این موضوع اطلاعی پیدا نکند.»
روز سه‌شنبه ۱۲ ژوئیه یک تیم ۳۰ نفری از پزشکان مجرب، متخصص و مقامات قضایی به مدت ۵ ساعت در تهران برای بررسی علت مرگ کیارستمی ملاقات کردند. معاون وزیر بهداشت به خبرگزاری ایسنا گفت که نتایج این گفت‌وگو به‌زودی منتشر خواهد شد. وزارت بهداشت و درمان در هفته‌ای که گذشت گفت: «کیارستمی نباید به فرانسه می‌رفت. به‌طورکلی تیم پزشکی ما هیچ قصوری در درمان او نداشته است.» به گزارش ایسنا و به نقل از یک سخنگوی وزارت بهداشت، دکتر هاشمی وزیر بهداشت کیارستمی را شش مرتبه ملاقات کردند.
کیارستمی روز یکشنبه ۱۰ ژوئیه، در شمال تهران به خاک سپرده شد. هزاران نفر برای ادای احترام به چهره‌ای که کارهایش در خارج از کشور بیشتر مورد تحسین قرار گرفته بود، در مراسم خاکسپاری شرکت کردند. اصغر فرهادی کارگردان ایرانی و برنده جایزه اسکار او را برای وفادار ماندن به کشورش و عرضه کارهایش به سینمای جهان تحسین کرد. در روز مراسم سوگواری کیارستمی مردم روی پلاکاردهایی نوشته بودند: «نخستین خوش‌آمد‌گویی، آخرین وداع.»
عباس کیارستمی به ساخت فیلم‌هایی در ستایش زندگی مشهور بود. شاهکارهایی مانند «خانه دوست کجاست؟»، داستان پسربچه مدرسه‌ای که می‌خواهد دفترچه همکلاسش را برگرداند و فیلم «کلوزآپ»، فیلم «طعم گیلاس» کیارستمی برنده جایزه نخل طلایی جشنواره کن در سال ۱۹۹۷ شد. او قبل از اینکه بیمار شود مشغول شرکت در کارگاه‌های آموزش فیلم‌سازی در کوبا بود و برنامه‌هایی نیز برای ساخت یک فیلم در چین داشت. کیارستمی در روزهای واپسین زندگی‌اش گفت: «تو می‌توانی از قماربازها درس بگیری. آن‌ها می‌گویند اگر در حال باختن هستید بهتر است جایتان را عوض و صحنه را ترک کنید. من دارم دقیقا همین کار را می‌کنم؛ به فرانسه می‌روم.»
